„გარ­და­უვ­ალი წე­სია — ერ­თი თა­ობა მი­დის, მე­ორე — მო­დის… ხალ­ხი კი უკ­ვდა­ვია. უკ­ვდა­ვია მი­სი ენ­აც, თუ­კი მას ხალ­ხმა ზურ­გი არ შე­აქ­ცია…“ — ამ­ბობ­და აკ­ად­ემ­იკ­ოსი არ­ნოლდ ჩი­ქო­ბა­ვა, რომ­ლის თა­ობ­ამ­აც ყვე­ლა­ფე­რი გა­აკ­ეთა ქარ­თუ­ლი ენ­ის კვლე­ვის, გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და დაც­ვის­თვის. გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ის პი­რო­ბებ­ში კი დღე­ვან­დე­ლი თა­ობ­ის გა­სა­კე­თე­ბე­ლი საქ­მეა ქარ­თუ­ლი ენ­ის უკ­ვდა­ვე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბა და იმ­ის დამ­ტკი­ცე­ბა, რომ ჩვენს ენ­ას, ანუ ჩვენს მა­მულს და იგ­ივე რწმე­ნას ქარ­თვე­ლო­ბამ ზურ­გი არ შე­აქ­ცია… საფ­რთხე დი­დია, რად­გან ქარ­თულ ენ­აში უცხო ენ­ათ­აგ­ან ბარ­ბა­რიზ­მე­ბის შე­მოჭ­რის და მშობ­ლი­ური ენ­ის და­მა­ხინ­ჯე­ბის ფაქ­ტე­ბი ირ­გვლივ მომ­რავ­ლდა… ერ­თი უცხო­ური სიტყვის შე­მოს­ვლა ნიშ­ნავს რამ­დე­ნი­მე ქარ­თუ­ლი სიტყვის გაქ­რო­ბას — ას­ეთ პროგ­ნოზს დღეს ქარ­თუ­ლი ენ­ის გა­დარ­ჩე­ნის პროგ­რა­მის შე­მუ­შა­ვე­ბი­თა და მი­სი გან­ხორ­ცი­ელ­ებ­ის დაწყე­ბი­თაც კი ვერ ვპა­სუ­ხობთ. სა­ხელ­მწი­ფო ენ­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტში სა­უბ­რო­ბენ ენ­ის სტრა­ტე­გი­აზე, მაგ­რამ არ მუ­შავ­დე­ბა ქარ­თუ­ლი ენ­ის ის ერ­ოვ­ნუ­ლი პროგ­რა­მა, რო­მელ­საც მო­ითხოვს კა­ნო­ნი — არ­ნოლდ ჩი­ქო­ბა­ვას სა­ხე­ლო­ბის ენ­ათ­მეც­ნი­ერ­ებ­ის ინ­სტი­ტუ­ტის ამ პო­ზი­ცი­ას ჯე­რაც არ ჰყავს გამ­ზი­არ­ებ­ელი. ყვე­ლა ბან­კს თა­ვი­სი ლექ­სი­კო­ნი აქ­ვს — ას­ეთი რამ მსოფ­ლი­ოში არ­სად ხდე­ბა, ანუ არ გვაქ­ვს ერ­თი ქარ­თუ­ლი სა­ერ­თო ტერ­მი­ნო­ლო­გი­ური ლექ­სი­კო­ნი — ამ სა­კითხებ­ზე გან­გაშს ჯე­რაც ბრძო­ლის ჟი­ნით შეპყრო­ბი­ლი ის­ევ და ის­ევ ენ­ათ­მეც­ნი­ერ­ებ­ის ინ­სტი­ტუ­ტის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი ტე­ხენ. სამ­ყა­რო უკ­ვე გა­და­სუ­ლია ხე­ლოვ­ნუ­რი ინ­ტე­ლექ­ტის შექ­მნა­ზე, ეს იმ­ას ნიშ­ნავს, რომ მსოფ­ლიო მა­ლე შეძ­ლებს სა­კუ­თარ ენ­აზე ლა­პა­რაკს. ამ­ის­თვის მათ ეტ­აპ­ები გაიარეს, შექ­მნეს ერ­ოვ­ნუ­ლი ტერ­მი­ნო­ლო­გი­ური ბა­ზე­ბი, რო­მელ­შიც თურ­მე ყვე­ლა ენ­ას ნა­ხავთ ქარ­თუ­ლი ენ­ის გარ­და. რა­ტომ ვაკ­ლდე­ბით ამ პრო­ცე­სებს და რა არ­ის პირ­ველ რიგ­ში გა­სა­კე­თე­ბე­ლი — ამ­აზ­ეც უმ­ეტ­ეს­ად ენ­ათ­მეც­ნი­ერ­ებ­ის ინ­სტი­ტუტ­ში წუ­ხან… სწო­რედ ამ ინ­სტი­ტუტ­ზე დგას დღეს ქარ­თუ­ლი ენ­ის გარ­შე­მო გა­ჩა­ღე­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ენ­ის დაც­ვის, გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და კვლე­ვის­თვის სა­ჭი­რო სა­მეც­ნი­ერო მოღ­ვა­წე­ობა. და ამ დროს, რო­გორ პა­სუ­ხობს სა­ხელ­მწი­ფო ამ უან­გა­რო შრო­მას? ინ­სტი­ტუ­ტის შე­ნო­ბა­ში დი­დი­ხა­ნია უკ­ვე წვიმს… ღრი­ჩო­ებ­ში ქა­რი აღ­წევს… სან­თლი­თაა გა­ნა­თე­ბუ­ლი ფოიე და დე­რეფ­ნე­ბი… 30 წლის წინ ნა­ჩუ­ქა­რი კომ­პი­უტ­ერ­ებ­ის ეკ­რა­ნე­ბი ბუნ­დოვ­ნად ციმ­ცი­მე­ბენ… ამ კედ­ლებ­ში 24 სა­ათი­ან რე­ჟიმ­ში მო­მუ­შა­ვე მეც­ნი­ერ-თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი თვის ბო­ლოს მო­ბი­ლუ­რით რომ მი­იღ­ებ­ენ ნი­შანს — ხელ­ფა­სი ჩა­ირ­იცხაო — ეკ­რან­ზე 400 ლა­რი ეწ­ერ­ებ­ათ და მა­ინც — დგა­ნან და ელი­ან უკ­ეთ­ეს დროს, უკ­ეთ­ეს მო­მა­ვალს… არ­ჩევ­ნებ­ზე ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას კი­დევ ერ­თხელ აძ­ლე­ვენ შან­სს — წინ წა­ვი­დეს ქვე­ყა­ნა და 21-ე სა­უკ­უნ­ეში თავ­მდაბ­ლუ­რად ითხო­ვენ შუქს, უს­აფ­რთხო ჭერს, უკ­ეთ­ეს კომ­პი­უტ­ერს ის­ევ და ის­ევ მო­მა­ვა­ლი თა­ობ­ის მო­სა­ზი­დად და ამ საშ­ვი­ლიშ­ვი­ლო საქ­მის გა­საგ­რძე­ლებ­ლად… მუხ­რან მა­ჭა­ვა­რი­ან­ის შვი­ლი — არ­ნოლდ ჩი­ქო­ბა­ვას სა­ხე­ლო­ბის ენ­ათ­მეც­ნი­ერ­ებ­ის ინ­სტი­ტუ­ტის დი­რექ­ტო­რი ნა­ნა მა­ჭა­ვა­რი­ანი „ბე­დის­წე­რის გა­ნა­ჩენს“ უწ­ოდ­ებს ამ ის­ტო­რი­ულ შე­ნო­ბა­ში რის­კის ფა­სად გა­წე­ულ საქ­მი­ან­ობ­ას.

„ახ­ლა შე­ნე­ბის პრო­ცე­სია და ვფიქ­რობ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ჩვენს ამ­აგს და­აფ­ას­ებს და მოგ­ვხე­დავს. ვე­ღარ მო­იც­ალ­ეს. სულ ერ­თმა­ნეთს ებ­რძვი­ან, სულ ის­მის: „გა­და­გაგ­დებ“, „აბა, მო­დი!“ „აბა, წა­დი!“ და ვე­ღარ მო­იც­ალ­ეს… სულ არ­ჩევ­ნე­ბია, ბო­ლო 30 წე­ლი ხომ სულ მი­ტინ­გე­ბია?! მოკ­ლედ, ვე­ლო­დე­ბით, რო­დის დად­გე­ბა ჩვე­ნი ჯე­რი“, — ამ­ბობს ნა­ნა მა­ჭა­ვა­რი­ანი.