მწერალი ბორის აკუნინი რუსეთიდან 2014 წელს ყირიმის ანექსიის შემდეგ წავიდა. მან ბალეტის მსახიობ მიხაილ ბარიშნიკოვთან და ეკონომისტ სერგეი გურიევთან ერთად პროექტი „ნამდვილი რუსეთი“ წამოიწყო. ისინი უკრაინელი დევნილებისთვის ფულს აგროვებენ.
ჯესი კეინერი მწერალს ამ პროექტსა და იმ ადამიანების მომავალზე ესაუბრება, რომლებმაც დატოვეს რუსეთი, ან დღემდე იქ რჩებიან.
ჯ.კ.: რისთვისაა საჭირო პროექტი „ნამდვილი რუსეთი“ და რატომ წამოიწყეთ იგი სწორედ ამ ადამიანებთან ერთად?
ბ.ა: ეს ის ადამიანები არიან, ვისაც დიდი ხანია ვიცნობ და ვმეგობრობთ. ეს ადამიანები რუსული დიასპორისთვის მნიშვნელოვანი სახელებია. ჩვენი მთავარი მიზანია იდეის გარშემო შევკრიბოთ რუსები მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. ჩემი აზრით, ახლა მსოფლიოს წინაშე ორი მთავარი ამოცანა დგას. პირველ რიგში, შეაჩეროს ომი და, მეორე — დაეხმაროს მილიონობით ადამიანს, რომლებიც ასეთ საშინელ დღეში აღმოჩნდნენ. დავუშვათ, რომ ომის შეჩერება ჩვენ არ შეგვიძლია. მაგრამ დახმარება ხომ შეგვიძლია? მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მცხოვრები რუსები ვოლონტიორობენ, აგროვებენ თანხას, აკეთებენ რაც შეუძლიათ, მაგრამ ეს ძალისხმევა ახლა დეცენტრალიზებულია.ჩვენთვის არანაკლებ მნიშვნელოვანია — დანარჩენ მსოფლიოს დავანახოთ, რომ პუტინი რუსეთი არაა. არსებობს ნორმალური რუსეთი, ნამდვილი რუსეთი; რომ ჩვენ ბევრნი ვართ; რომ ჩვენ დამოუკიდებელი საზოგადოებრივი ძალა ვართ; ჩვენ უნდა გავაკეთოთ განაცხადი ჩვენ შესახებ.
პირველი, რაც ახლა ჩვენ უნდა შევძლოთ, ესაა დახმარება ამ ჰუმანიტარულ კატასტროფაში. და არა მხოლოდ ეს. ჩვენ ერთმანეთს უნდა მივაწვდინოთ ხმა, სადაც უნდა ვცხოვრობდეთ. ჩვენ უნდა შევძლოთ და, უკრაინაში ომის დასრულების შემდეგ, შევქმნათ ნორმალური რუსეთი, ის რუსეთი, რომელიც პუტინის შემდეგ იარსებებს. ჩვენ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ საიმისოდ, რომ რუსეთი მალე დარჩეს პუტინის გარეშე. აი, ეს არის ჩვენი საერთო განზრახვა. ამასთან, ჩვენ ვართ ადამიანები პოლიტიკის მიღმა. ეს პოლიტიკური მოძრაობა არ არის. ეს ჰუმანიტარული, კულტურული და, დიდწილად, ემოციონალური მოძრაობაა.
ჯ.კ.: თქვენ ამბობთ, რომ მობილიზებული თანხა ბრიტანულ საქველმოქმედო ორგანიზაციებს გადაეცემა. ეს ორგანიზაციები მზად არიან რუსებისგან მიიღონ ფული? ეს პრობლემა ხომ არ იქნება?
ბ.ა: არა, ცხადია, ეს პრობლემა არ იქნება, რადგან ეს თანხა მიდის Disasters Emergency Committee-ში (კატასტროფების საგანგებო კომიტეტი), რომელიც 15 ბრიტანულ და საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდს აერთიანებს. მათ შორის, Save the Children, Oxfam და სხვა. ჩვენ ახლა ორგანიზების სტადიაში ვართ. ჩვენთან ბევრი განაცხადი შემოდის უკრაინაში, პოლონეთში და სხვა ქვეყნებში მოქმედი მცირე ფონდებიდან თუ ვოლონტიორული ორგანიზაციებიდან. მათ დახმარება ესაჭიროებათ. მას შემდეგ, რაც ჩვენი ანგარიში და იურიდიული სახე გვექნება, მათთან პირდაპირი კომუნიკაციის წესით ვიმუშავებთ.
ჯ.კ.: რუსებისთვის, მიუხედავად იმისა, ცხოვრობენ თუ არა ისინი რუსეთში, გარკვეულ რისკს წარმოადგენს ნებისმიერ პაციფისტურ და, მით უფრო, პროუკრაინულ კამპანიაში ჩართვა. მინიმუმ, რუსეთის ხელისუფლება დაინტერესდება ასეთი ადამიანებით. როგორ უზრუნველჰყოფთ დონორების უსაფრთხოებასა და ანონიმურობას, ან პირადად თქვენ არ გეშინიათ დევნის?
ბ.ა: ჩვენი პროექტი, პირველ რიგში, რუსულ დიასპორაზეა ორიენტირებული, იმ ადამიანებზე, რომლებიც რუსეთის საზღვრებს მიღმა ცხოვრობენ. ჩვენ რუსეთიდანაც გვიკავშირდებიან, მაგრამ სანქციების გამო ისინი მოკლებულნი არიან უცხოეთში ფულის გადარიცხვის შესაძლებლობას. ჩვენ მათ ვპასუხობთ, თუ დახმარება სურთ, სამამულო ფონდებს დაეხმარონ, რომლებიც ქველმოქმედებას ეწევიან. საყურადღებოა, რომ ადამიანები, რომლებიც თავიანთი ფულით სხვებს ეხმარებოდნენ, თავად გარბიან ქვეყნიდან. ისინი ათასობით არიან და ეს, სხვა საკითხებთან ერთად, დაუცველ მდგომარეობაში აყენებს ფონდებს, რომლებიც, ძირითადად, მათი შემოწირულობებით არსებობდა.
ჯ.კ.: ახლა ცხარე კამათი მიდის იმის თაობაზე, შეეძლოთ თუ არა რუს ლიბერალებს, ოპოზიციურად განწყობილ ძალებს მეტის გაკეთება მოვლენათა ამგვარად განვითარების თავიდან ასაცილებლად. რას გვიპასუხებდით ამაზე? თავად თუ გრძნობთ თავს დამნაშავედ იმაში, რაც ახლა ხდება? შეიძლება თქვენი პროექტი, გარკვეულწილად, უკრაინელების წინაშე თქვენი წილი დანაშაულის გამოსყიდვის მცდელობად ჩაითვალოს?
ბ.ა: ცხადია, არსებობს დანაშაულის გრძნობა და, ცხადია, ჩვენ ყველა ვგრძნობთ ჩვენი კლასის, (თუ არქაულ ტერმინს მოვიშველიებთ) — ინტელექტუალური კლასის პასუხისმგებლობას. 90-იან წლებში, როდესაც რუსეთი ტოტალიტარული რეჟიმისგან გათავისუფლდა, ჩვენ დიდი აზარტით შევუდექით ჩვენ-ჩვენ პროფესიულ საქმიანობას. ჩვენთვის გაჩნდა შესაძლებლობა გვეწერა, რაც გვინდოდა, გვეთქვა, რაც გვინდოდა და ა.შ. და არცერთ ჩვენგანს პოლიტიკა არ აინტერესებდა. ჩვენი თვალთახედვით, პოლიტიკა ბინძური საქმე იყო. დაე, ეს სხვებს ეკეთებინათ, ჩვენ კი წიგნებს დავწერდით, სპექტაკლებს დავდგამდით და ა.შ. ეს შესანიშნავი იყო. ბევრი ჩვენგანის პროფესიულმა წარმატებამაც არ დააყოვნა და კარიერაც სათანადოდ აეწყო, ისე, როგორც ჩემი. მაგრამ ჩვენ ქვეყანა დავუტოვეთ ადამიანებს, რომლებსაც არ ეშინიათ ტალახის, რომლებიც ცხოველი ინტერესით აწარმოებენ პოლიტიკას და შედეგად — ქვეყანა მათ შერჩათ. როდესაც ჩვენ მათ წამოვეწიეთ და რაღაცის გაკეთება ვცადეთ, აღმოჩნდა, რომ ეს უკვე დაგვიანებული იყო.
ცხადია, ჩვენ დამნაშავეები ვართ, რადგან ეს ჩვენი ქვეყანა იყო. ჩვენ იქ ვცხოვრობდით. ეს ჩვენი ცხოვრებაა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ახლა ხელები უნდა ჩამოვუშვათ და არაფერი ვაკეთოთ. და ეს, რაღაცის კეთების სურვილი ბევრ ადამაინს აქვს დღეს.
სხვა „ნამდვილი რუსეთი“ სად არის?
ჯ.კ.: თქენი ინიციატივაა „ნამდვილი რუსეთი“ გერქვათ. შესაძლოა, უკვე მიპასუხეთ ამ კითხვაზე, მაგრამ მაინც მინდა გკითხოთ. ახლა რუსეთი ლამაზად და გმირულად კი არა, მრუმედ და საშიშად გამოიყურება. თქვენ თვლით, რომ დღემდე არსებობს სხვა, ნამდვილი რუსეთი, რომელიც იმაზე უკეთესია, ვიდრე ის, რომელსაც დღეს ვხედავთ პუტინის მოქმედებების ფონზე?
ბ.ა: რა თქმა უნდა! რუსეთი — ეს ის ქვეყანაა, რომელიც მრავალი საუკუნეა არსებობს და რომელმაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მსოფლიო კულტურაში. რუსეთი — ეს პუშკინის, ჩეხოვის, დოსტოევსკის, ტოლსტოის, სახაროვის ქვეყანაა. ისინი არსად გამქრალან და ჩვენ გვინდა, რომ რუსეთის ფედერაცია ამ რუსეთთან იდენტიფიცირებული არ იყოს.
არსებობს პუტინის რუსეთი — პუტინლენდი, რომელიც ჩვენ არ მოგვწონს და არც ვმალავთ ამას და არსებობს რუსული ენის, რუსული კულტურის, ტრადიციულად რომ ყალიბდებოდა იმ ღირებულებების — თანაგრძნობის, დახმარებისა და, ბოლოს და ბოლოს, ალტრუიზმის რუსეთი.
ჯ.კ.: რუსეთში მოქალაქეების გამოკითხვა ცხადყოფს, რომ მოსახლეობის ნახევარზე მეტი მხარს უჭერს პუტინის ე.წ. სპეცოპერაციას უკრაინაში. რითი ხსნით ამას?
ბ.ა: პირველ რიგში, როგორც წესი, სოციალურ გამოკითხვას სახელმწიფოსთან დაკავშირებული სტრუქტურები აწარმოებენ. მეორე — პოლიციურ სახელმწიფოში გამოკითხვა ყოველთვის საეჭვოა, რადგან ადამიანებს ურჩევნიათ არ თქვან სიმართლე. მესამე — როგორც ვიცით, მასის ცნობიერება სწრაფად არ მუშაობს. რეალობის ცვლილების აღქმას (და რეალობა რუსეთში კაპიტალურად შეიცვალა) ადამიანები მაშინვე ვერ ახერხებენ. ამას კვირები და თვეები დასჭირდება. ეს ცვლილება კი აუცილებლად მოხდება, რადგან რაც მეტი საშინელება და გაუგებრობა იქნება გარშემო, ადამიანებს მით უფრო დაააინტერესებთ პოლიტიკა. კარგად მახსოვს ეს ყველაფერი როგორ ხდებოდა 80-იან წლებში, საბჭოთა კავშირში, რომელიც გაცილებით ხისტი და ტოტალიტარული სტრუქტურა იყო, ვიდრე პუტინის ამჟამინდელი დიქტატურა.
ჯ.კ.: ასე რომ, იქნებ, სანქციებმა გამოიღოს ის შედეგი, რასაც დასავლეთის ქვეყნების ლიდერები მოელიან?
ბ.ა: რა თქმა უნდა! მაგრამ, ჩემი აზრით, ამ სანქციების ნაწილი კონტრპროდუქტიული და, უფრო მეტიც, საზიანოა, რადგან, მაგალითად, აი, ამ მექანიზმის ჩართვა cancel culture (კულტური გაუქმება) აქ არ იმუშავებს. არ შეიძლება მწერლებს საკუთარ წიგნებზე წვდომა შეუზღუდო რუსეთში. არ შეიძლება ინტერნეტკომპანიებს თავინთ კონტენტზე წვდომა შეუზღუდო რუსეთში. ეს ყველაფერი პუტინის წისქვილზე ასხამს წყალს. ეს ყველაფერი მას უფრო აძლიერებს. ეს მის მონოპოლიას ინფორმაციაზე უფრო ტოტალიტარულს ხდის. ჩემი აზრით, ეს ყველაფერი შეცდომაა.
წყარო: “ბიბისი“
