ამ ოჯ­ახ­ში ერ­თმა­ნე­თის­თვის ხე­ლი არ­ას­დროს არ­ავ­ის შე­უშ­ლია!“

დღე­ვან­დე­ლი ამ­ბა­ვი ერ­თი ნიუანსით მსურს და­ვიწყო. ფაქ­ტია, რომ კი­ნო­შე­დევ­რე­ბის­თვის შექ­მნი­ლი კარ­გი მუ­სი­კა იმ­თა­ვით­ვე და­გა­მახ­სოვ­რებს თავს და მე­რე, რა დროც უნ­და გა­ვი­დეს, ერთ დროს ნა­ნახ­სა და გან­ცდილს შენ­გან და­მო­უკ­იდ­ებ­ლად შე­გახ­სნებს. მუ­სი­კას აქ­ვს ძა­ლა — დრო­ში გა­მოგ­ზა­ურ­ოს, მაგ­რამ თუ ად­ამი­ანს სა­თა­ნა­დო ნი­ჭი არ დაჰ­ყო­ლია, ვე­რაფ­რით ააყ­ოლ­ებს ხმას მეხ­სი­ერ­ებ­აში მიგ­ნე­ბულ კი­ნო-კად­რებს. მაგ­რამ, ქარ­თულ­მა კი­ნომ ერ­თი ის­ეთი მე­ლო­დია შე­მოგ­ვი­ნა­ხა, რო­მელ­საც ყვე­ლა ღი­ღი­ნებს. ის­იც კი ღი­ღი­ნებს, ვი­საც არც სმე­ნა აქ­ვს და არც ხმა. მთა­ვა­რია ის ერ­თა­დერ­თი სიტყვა მის­წვდეს თვალს ან ყურს, რომ­ლის მა­გი­ას­აც ლე­თეს ტალ­ღა არ ემ­უქ­რე­ბა, რად­გან ამ სიტყვას­თან ას­ოც­ირ­ებ­ული ბუ­ბუ­ნა ხმა ათ­წლე­ულ­ები ემ­სა­ხუ­რა ოჯ­ახს, საქ­მეს, ქვე­ყა­ნას და ამ ყვე­ლაფ­რით მო­მა­ვალს, ცხა­დია.


მე უნ­და ვი­ყო, იც­ით, რო­გო­რი? მა­ღალ­ხმი­ანი ფორ­ტე­პი­ანი…“

ქე­რა­კუ­ლუ­ლე­ბი­ან ლა­მაზ გო­გო­ნას დე­და სულ იმ­ას ეუბ­ნე­ბო­და, მთა­ვა­რი წიგ­ნია და გა­ნათ­ლე­ბაო. სრულ­ყო­ფი­ლე­ბის გზა­ზე ლექ­სა­დაც კი გა­მო­უკ­ვან­ძა მო­მა­ვა­ლი, რო­მელ­საც ხში­რად იმე­ორ­ებ­და, თურ­მე, პა­ტა­რა ინ­ეზა — „მე უნ­და ვი­ყო, იც­ით, რო­გო­რი? მა­ღალ­ხმი­ანი ფორ­ტე­პი­ანი…“ — და ამ „ფორ­ტე­პი­ანო“ გა­რე­მო­ში სა­ერ­თო­დაც აღ­არ რჩე­ბო­და ად­გი­ლი დი­ას­ახ­ლი­სო­ბის­თვის. წლე­ბის შემ­დეგ, ბრწყინ­ვა­ლე კუ­ლი­ნა­რე­ბის ოჯ­ახ­ში მოხ­ვედ­რილს იმ­ედ­გაც­რუ­ება არ ეწ­ერა, რად­გან ახ­ალ­გაზ­რდა, ლა­მა­ზი და ჭკვი­ანი მე­უღ­ლით ბედ­ნი­ერი გუ­ჯა ბურ­დუ­ლი თა­ვად გახ­და ქე­რა­კუ­ლუ­ლე­ბი­ანი ჭკვი­ანი გო­გო­ნას მას­წავ­ლე­ბე­ლი სამ­ზა­რე­ულ­ოში. ერ­თიც იყო. მი­უხ­ედ­ავ­ად იმ­ისა, რომ დე­და ქი­მი­კო­სი ჰყავ­და და შვი­ლებ­საც მეც­ნი­ერ­ებ­აში ხე­დავ­და, ინ­ეზ­ამ მსა­ხი­ობ­ობა ამ­ჯო­ბი­ნა. ჰო და, დე­დამ­თილ­საც პა­ტარ­ძლის პრო­ფე­სია რომ ეს­ირ­ცხვი­ლე­ბო­და, გა­მო­სა­ვა­ლი უპ­ოვია — რძა­ლი ის­ტო­რი­კო­სი მყავ­სო, — მე­ზობ­ლებ­ში ამ­ბობ­და, თურ­მე.

ინ­ეზა აბ­ეს­აძე მარ­თლაც იქ­ცა ბურ­დუ­ლე­ბის ოჯ­ახ­ის ის­ტო­რი­კო­სად, რად­გან ამ სიფ­რი­ფა­ნა, მაგ­რამ ძლი­ერი ქალ­ბა­ტო­ნის მზრუნ­ვე­ლო­ბი­სა და ყუ­რადღე­ბის გა­რე­შე ერთ დღე­საც კი არ ჩა­უვ­ლია მათ კედ­ლებ­ში.


გავ­ლა­ხოარ გავ­ლა­ხო?!“

1953 წე­ლია. 12 წლის გუ­ჯა ბურ­დულს ბულ­გა­რეთ­ში პი­ონ­ერ­თა შეკ­რე­ბა­ზე წა­საყ­ვა­ნად შე­არ­ჩე­ვენ. ეს ის პე­რი­ოდია, რო­ცა უცხო­ეთ­ში გას­ვლა დიპ­ლო­მა­ტებ­საც კი ლი­მი­ტი­რე­ბუ­ლი აქ­ვთ, არა თუ ბავ­შვებს. ცელ­ქო­ბა­სა და და­უდ­გრომ­ლო­ბა­ში შემ­ჩნე­ული გუ­ჯა მკაც­რა­დაა გაფ­რთხი­ლე­ბუ­ლი, რომ ჭკვი­ან­ად მო­იქ­ცეს. გამ­გზავ­რე­ბამ­დე მოს­კოვ­ში ჩა­ვიდ­ნენ. სა­დი­ლად აზ­ერ­ბა­იჯ­ან­ელი ბი­ჭი მი­უს­ვეს გვერ­დით, რო­მელ­საც სა­უბ­არ­ში მკვა­ხე ინ­ტო­ნა­ცია შე­ნიშ­ნა. „გავ­ლა­ხო — არ გავ­ლა­ხო“? — დი­ლე­მის წი­ნა­შე დად­გა და გა­მო­სა­ვა­ლიც წამ­ში მო­ძებ­ნა. მა­გი­დი­დან მდოგ­ვი აიღო და აბ­ეზ­არს ნეს­ტო­ში გა­მო­უს­ვა. თბი­ლის­ში და­რე­კეს. ბულ­გა­რეთ­ში გა­სამ­გზავ­რე­ბე­ლი ბავ­შვე­ბის სი­იდ­ან ამო­იღ­ეს, მაგ­რამ ნა­თე­ლა ვა­სა­ძეს­თან სა­უბ­რის შემ­დეგ გა­დაწყვე­ტი­ლე­ბა შეც­ვა­ლეს. „ეს ხომ ბავ­შვუ­რი ხუმ­რო­ბაა. გუ­ჯას და­ტო­ვე­ბით ბევრ რა­მეს და­კარ­გავთ“, — უთ­ქვამს ქალ­ბა­ტონ ნა­თე­ლას და არც უს­აფ­უძ­ვლოდ. ცეკ­ვავ­და, მღე­რო­და, სპორ­ტულ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში ტოლს არ­ავ­ის უდ­ებ­და და რო­გორც ათ­წლე­ულ­ებ­ის შემ­დეგ გა­იხ­სე­ნებს, ბულ­გა­რე­თი­დან ყვე­ლა სი­გე­ლი მას წა­მო­უღია. იმ ამ­ბავ­საც ღი­მი­ლი­თა და სი­ამ­აყ­ით გაგ­ვი­ზი­არ­ებს, საზღვარ­ზე ჩო­ხას­თან ერ­თად ხან­ჯალს რომ არ ატ­ან­დნენ, გა­მო­სა­ვა­ლი კი ხან­ჯლის პი­რის ქარ­ქაშ­ზე მი­დუ­ღე­ბა­ში იპ­ოვ­ეს. რამ­დე­ნი­მე დღე­ში ბულ­გა­რე­ლე­ბი ოვ­აცი­ას არ და­იშ­ურ­ებ­ენ სცე­ნა­ზე ვერ­ცხლის­წყა­ლი­ვით მო­ცეკ­ვა­ვე ქარ­თვე­ლი ბი­ჭის­თვის, რო­მელ­საც ხან­ჯა­ლი „გა­ეთ­ავ­ის­უფ­ლე­ბი­ნა“ და უცხო­ელ მა­ყუ­რე­ბელს ქარ­თუ­ლი ცეკ­ვის ცეცხლო­ვა­ნი ილ­ეთ­ებ­ით ხიბ­ლავ­და.


ჩვენ­ზე გენ­მა და­ის­ვე­ნა!“

..ჩვენ­ზე გენ­მა და­ის­ვე­ნა“ — იხ­უმ­რებს მაია ბურ­დუ­ლი და ლა­დოს გა­და­ხე­დავს, რო­მელ­საც ცის­ფე­რი თვა­ლე­ბი მა­მის­გან ერ­გო, ქე­რა თმა — დე­დის­გან. ერ­თა­დერ­თი, რი­თიც ჩემს დე­დი­კოს ვგა­ვარ, ხე­ლის გუ­ლია, ხე­ლის გულ­ზე ორ­ივ­ეს ხა­ლი გვაქ­ვსო. აი, ნი­ჭი კი სა­მი­ვეს სრუ­ლად ერ­გო დე­დის­გა­ნაც და მა­მის­გა­ნაც.

წეს­რი­გი, ტრა­დი­ცი­ებ­ის ერ­თგუ­ლე­ბა, ერ­თმა­ნე­თის პა­ტი­ვის­ცე­მა და ერ­თო­ბის გან­ცდა დათ­მე­ნა­სა თუ სი­ხა­რულ­ში — ეს იყო ის ყვე­ლა­ფე­რი, რის­თვი­საც ბურ­დუ­ლებს არ­ას­ოდ­ეს უღ­ალ­ატი­ათ. ლა­დო თვლის, რომ მშობ­ლებ­მა ფუნ­და­მენ­ტში­ვე ჯან­სა­ღი მარ­ცვა­ლი ჩა­დეს და სწო­რედ ამ­ით ას­წავ­ლეს შვი­ლებს თა­ვი­სუფ­ლე­ბა. ამ თა­ვი­სუფ­ლე­ბის საზღვრებს ბი­ჭე­ბის­თვის მა­მის და­მა­ჯე­რებ­ლი სა­უბ­რის ხმა ჰქონ­და, მაიასთვის კი — მა­მის ღირ­სე­ბით სავ­სე, უს­იტყვო მზე­რის ძა­ლა. რო­ცა შვი­ლე­ბი ახ­ალი ტე­რი­ტო­რი­ებ­ის, ახ­ალი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბის, ახ­ალი შეგ­რძნე­ბე­ბის, ახ­ალი ცოდ­ნის მი­ღე­ბის აუც­ილ­ებ­ლო­ბის პი­რის­პირ აღ­მოჩ­დნენ, საყ­რდე­ნად ის­ევ მა­მა და­იგ­ულ­ეს, რო­მელ­საც მათ ას­აკ­ში არც თა­ვად აკ­ლდა მე­ამ­ბო­ხე­ობა.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში ყი­ნუ­ლი არ იყო და მა­მა ჰო­კე­ის­ტი იყო — ამ­აზე მე­ტი რე­ვო­ლუ­ცი­ონ­ერ­ობა ვერ წარ­მო­მიდ­გე­ნიაო, — იხ­უმ­რებს მაია ბურ­დუ­ლი.


სა­უკ­ეთ­ესო ბან­დი­ტი ვი­ყა­ვი…“

ახ­ალ­გაზ­რდო­ბა­ში, თუ­კი სად­მე ბან­დი­ტის რო­ლი იყო შე­სას­რუ­ლე­ბე­ლი, ყვე­ლას გუ­ჯა ბურ­დულს სთა­ვა­ზობ­დნენ. ფილ­მე­ბის ავ­ტო­რე­ბი ერ­თმა­ნეთს ეც­ილ­ებ­ოდ­ნენ, თურ­მე. ის­იც ის­ეთი ენ­თუ­ზი­აზ­მით და მონ­დო­მე­ბით ქმნი­და ამ გა­ლე­რე­ას, რომ მა­ლე რე­ჟი­სო­რებ­ზე უპ­ირ­ატ­ეს­ობ­აც კი მო­იპ­ოვა. ერ­თხელ ტა­ჯი­კი რე­ჟი­სო­რის­თვის უთ­ქვამს: — მე შენ­თვის სა­უკ­ეთ­ესო ბან­დიტს გან­ვა­სა­ხი­ერ­ებ, შენ კი ჩე­მი მკვლე­ლის არ­ჩე­ვის უფ­ლე­ბა მო­მე­ციო. და­თან­ხმე­ბუ­ლა. მე­ორე დი­ლით უჩ­ვე­ულო ფო­რი­აქი ამ­ტყდა­რა. გუ­ჯას კი შე­უნ­იშ­ნავს, მაგ­რამ არ­აფ­რად ჩა­უგ­დია. სა­მუ­შაო პრო­ცე­სად მი­უჩ­ნე­ვია. თურ­მე, ხუ­თი წი­თე­ლარ­მი­ელი გუ­ჯას მკვლე­ლო­ბის უპ­ირ­ატ­ეს­ობ­ის­თვის, ძღვე­ნით ხელ­ში, ატ­უზ­ულა რე­ჟი­სო­რის კარ­თან. პი­რო­ბა პი­რო­ბა იყო და იმ ფილ­მში გუ­ჯა ბურ­დუ­ლი, გუ­ჯა ბურ­დუ­ლის გა­დაწყვე­ტი­ლე­ბით­ვე, გო­გოს ხე­ლით მოკ­ლეს.


ალ­ალი გუ­ლით ნა­კე­თე­ბი ფილ­მი!“

„ბე­ღუ­რე­ბის გა­დაფ­რე­ნა ჩე­მი ცხოვ­რე­ბის ზღაპ­რუ­ლი სი­ამ­ოვ­ნე­ბა იყო. ვერც და­ვი­ვიწყებ და არც არ­ის და­სა­ვიწყე­ბე­ლი… მა­ნამ­დე თე­მურ ბაბ­ლუ­ანს შო­რი­დან ვიც­ნობ­დი. ეს ჩვე­ნი პირ­ვე­ლი ნა­მუ­შე­ვა­რი იყო. ფილ­მზე მუ­შა­ობ­ის­ას ისე კარ­გად გა­ვი­ცა­ნი და ისე შე­მაყ­ვა­რა თა­ვი, რომ ვერ ვთმობ ვე­ღა­რა­ფერ­ში. არ უშ­ვებ­დნენ ამ ფილ­მს, რად­გან იქ არც კომ­კავ­ში­რი იყო, არც პი­ონ­ერი, მთა­ვა­რი გმი­რიც სულ მუშ­ტიკ­რი­ვით და­დი­ოდა…

ეს სა­ოც­რე­ბა იყო! ეს იყო ალ­ალი გუ­ლით ნა­კე­თე­ბი ფილ­მი!“

2022 წლის 1 აპ­რი­ლი მსა­ხი­ობ ელ­გუ­ჯა ბურ­დუ­ლის პირ­ვე­ლი და­ბა­დე­ბის დღეა მის გა­რე­შე. ცხა­დია, ეს მო­გო­ნე­ბა მხო­ლოდ ფრაგ­მენ­ტია იმ ზღვა ის­ტო­რი­ისა, რაც ბურ­დუ­ლე­ბის ოჯ­ახ­ის თი­თოეულ წევ­რს მი­ემ­არ­თე­ბა. მაგ­რამ ეს არ­ის ამ­ონ­არ­იდ­ები მა­თი სტუმ­რო­ბის ამ­სახ­ვე­ლი იმ რა­დიო-გა­და­ცე­მი­დან, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლოს რა­დი­ოს ეთ­ერ­ში 2015 წლის 19 ოქ­ტომ­ბერს გა­ვი­და. მა­შინ მხო­ლოდ ბა­კუ­რი გვაკ­ლდა. ის­იც იმ­იტ­ომ, რომ წი­ნა ღა­მით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კონ­ცერ­ტი ჰქონ­და.

თქვენ თუ მღე­რით-მეთ­ქი, ქალ­ბა­ტონ ინ­ეზ­ას ვკითხე და მი­პა­სუ­ხა: — ამ­დენ გე­ნი­ოს­ში მე რა უფ­ლე­ბა მაქ­ვს, ვიმ­ღე­როო? არა და, სიმ­ღე­რა მგო­ნია ის პა­ტა­რა ბი­ჭი, რო­მე­ლიც ბა­ბუს სა­ხელს ატ­არ­ებს და რო­მე­ლიც ერ­თა­დერ­თია, ვი­საც გუ­ჯა ბურ­დუ­ლის სი­ცოცხლე­ში მი­სი­ვე იარ­აღ­ის კო­ლექ­ცი­ას­თან მი­ახ­ლო­ებ­ის და თა­მა­შის უფ­ლე­ბა ჰქონ­და.

მჯე­რა, რომ პა­ტა­რა გუ­ჯა თა­ვის ბი­ძაშ­ვილ-მა­მი­დაშ­ვი­ლებ­თან ერ­თად ამ­აყ­ად გა­უყ­ვე­ბა ბა­ბუ­ის გაკ­ვა­ლულ გზას, რად­გან კვალ­ში ის ბუ­ბუ­ნა ხმა ჩა­უდ­გე­ბა, ამ­ბის და­საწყის­ში რომ მი­გა­ნიშ­ნეთ.