რო­გორც რუ­სე­თი შე­იჭ­რა უკ­რა­ინ­აში, ას­ევე მოს­კო­ვის სა­პატ­რი­არ­ქო შე­იჭ­რა
მარ­თლმა­დი­დე­ბელ ეკ­ლე­სი­აში

ე.წ. რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს შე­სა­ხებ მოძ­ღვრე­ბას (დოქ­ტრი­ნა) გან­ცხა­დე­ბა მი­უძ­ღვნეს მსოფ­ლი­ოს მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სი­ის მა­ღალ­მა იერ­არ­ქებ­მა — ეპ­ის­კო­პო­სებ­მა, ცნო­ბილ­მა თე­ოლ­ოგ­ებ­მა და მკვლევ­რებ­მა, რომ­ლე­ბიც რუ­სე­თის იდე­ოლ­ოგი­ის ან­ტიქ­რის­ტი­ან­ული არ­სის შე­სა­ხებ სა­უბ­რო­ბენ. მათ გან­ცხა­დე­ბა გა­მო­აქ­ვეყ­ნეს ე.წ. რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს დოქ­ტრი­ნის შე­სა­ხებ: „A Declaration on the ”Russian World” (Russki Mir) Teaching”. გან­ცხა­დე­ბა ინ­გლი­სურ ენ­აზე გავ­რცელ­და, რომ­ლი­თაც ის­ტო­რი­კო­სი შო­თა მა­თი­თაშ­ვი­ლი და­ინ­ტე­რეს­და. ქარ­თველ­მა ის­ტო­რი­კოს­მა გან­ცხა­დე­ბა თარ­გმნა და ბლო­გის სა­ხით გა­მო­აქ­ვეყ­ნა.
„გან­ცხა­დე­ბა, რომ­ლი­თაც და­ვინ­ტე­რეს­დი, ეხ­ება ძა­ლი­ან სა­ჭირ­ბო­რო­ტო სა­კითხს. დღეს უკ­რა­ინ­აში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ძა­ლი­ან მძი­მე კონ­ფლიქ­ტი. რუ­სე­თი თავს და­ეს­ხა უკ­რა­ინ­ას და სწო­რედ ამ კონ­ტექ­სტში არ­ის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ვი­ცო­დეთ, თუ რას ნიშ­ნავს „დოქ­ტრი­ნა რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს შე­სა­ხებ“. ესაა დოქ­ტრი­ნა, რომ­ლი­თაც იკ­ვე­ბე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე რუ­სე­თის იდე­ოლ­ოგია. ეს სწავ­ლე­ბა გუ­ლის­ხმობს იმ­ას, რომ რუ­სე­თი, ბე­ლა­რუ­სი, უკ­რა­ინა და ას­ევე ყვე­ლა რუ­სუ­ლე­ნო­ვა­ნი ად­ამი­ანი, რო­მე­ლიც ცხოვ­რობს მთელ მსოფ­ლი­ოში, არი­ან ერ­თი კულ­ტუ­რუ­ლი ან ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ური სივ­რცის შე­მად­გე­ნე­ლი და რუ­სეთს აქ­ვს გარ­კვე­ული მი­სია — ყვე­ლა ამ ტე­რი­ტო­რი­აზე და­იც­ვას და გა­ავ­რცე­ლოს მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბა. ეს იდე­ოლ­ოგია ხა­სი­ათ­დე­ბა უკ­იდ­ურ­ესი ეთ­ნი­კუ­რი ნა­ცი­ონ­ალ­იზ­აცი­ის ფუნ­და­მენ­ტა­ლიზ­მით, იზ­ოლ­აცი­ონ­ალ­იზ­მით და ა.შ. სწო­რედ ამ იდე­ოლ­ოგი­ის ან­ტიქ­რის­ტი­ან­ული არ­სის შე­სა­ხებ სა­უბ­რო­ბენ მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სი­ის მა­ღა­ლი იერ­არ­ქე­ბი და მეც­ნი­ერ­ები ამ გან­ცხა­დე­ბა­ში”, — აღ­ნიშ­ნავს ის­ტო­რი­კო­სი შო­თა მა­თი­თაშ­ვი­ლი.
მი­სი თქმით, რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს იდე­ოლ­ოგია გუ­ლის­ხმობს იმ­ას, რომ და­სავ­ლე­თი არ­ის გარ­ყვნი­ლი, მას და­კარ­გუ­ლი აქ­ვს ჭეშ­მა­რი­ტი სუ­ლი­ერ­ება და ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი და ა.შ. და ამ ფონ­ზე რუ­სე­თის სა­ერო და სა­სუ­ლი­ერო ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბი იც­ავ­ენ ე.წ. ტრა­დი­ცი­ულ ფა­სე­ულ­ობ­ებს, ინ­არ­ჩუ­ნე­ბენ სუ­ლი­ერ­ებ­ას, მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბის სიწ­მინ­დეს და­სავ­ლე­თის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ.
„ის რაც ზე­მოთ ხსე­ნე­ბუ­ლი გან­ცხა­დე­ბის ავ­ტო­რებ­მა ამ­ხი­ლეს, გუ­ლის­ხმობს იმ­ას, რომ სწო­რედ რუ­სე­თის ეკ­ლე­სია გა­მო­ირ­ჩე­ვა ამ­პარ­ტავ­ნე­ბით, ის ზე­მო­დან უყ­ურ­ებს ყვე­ლას და ყვე­ლა­ფერს და მხო­ლოდ სა­კუ­თა­რი თა­ვი მი­აჩ­ნია მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბის დამ­ცვე­ლად. რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს ამ სწავ­ლე­ბის (დოქ­ტრი­ნის) სწო­რედ ეს ერთ-ერ­თი ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მო­მენ­ტი ამ­ხი­ლეს ამ გან­ცხა­დე­ბის ავ­ტო­რებ­მა. ეს დო­კუ­მენ­ტი ძა­ლი­ან კარ­გად წარ­მო­აჩ­ენს რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს იდე­ოლ­ოგი­ის ან­ტიქ­რის­ტი­ან­ულ არ­სს”, — ამ­ბობს შო­თა მა­თი­თაშ­ვი­ლი.


რა
წე­რია გან­ცხა­დე­ბა­ში?

რუ­სე­თის ეკ­ლე­სი­ის უმ­აღ­ლე­სი სამ­ღვდე­ლო­ება თავ­დას­ხმის ფაქ­ტს უარ­ყოფს, სა­მა­გი­ერ­ოდ, ბუნ­დო­ვან გან­ცხა­დე­ბებს აქ­ვეყ­ნებს მშვი­დო­ბის სა­ჭი­რო­ებ­აზე მიმ­დი­ნა­რე „მოვ­ლე­ნე­ბი­სა’’ და „სა­ომ­არი მოქ­მე­დე­ბე­ბის’’ შუქ­ზე. ამ­ავე დროს, ყუ­რადღე­ბას ამ­ახ­ვი­ლებს რუს და უკ­რა­ინ­ელ ხალ­ხთა „ძმო­ბა­ზე,’’ რად­გან მა­თი აზ­რით, ორ­ივე ეს ხალ­ხი „წმინ­და რუ­სე­თის“ ნა­წი­ლია. სამ­ხედ­რო მოქ­მე­დე­ბებს ბო­როტ „და­სავ­ლეთს’’ აბ­რა­ლებს და სამ­რევ­ლო­ებს იმ­გვა­რი ლოც­ვის­კენ მო­უწ­ოდ­ებს, რო­გო­რიც უფ­რო მე­ტად წა­ახ­ალ­ის­ებს სა­ომ­არ მოქ­მე­დე­ბებს.
პრე­ზი­დენ­ტი ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი და კი­რი­ლე (გუნ­დიაევი) მოს­კო­ვე­ლი (მოს­კო­ვის სა­პა­ტა­რი­არ­ქო) თა­ვი­ანთ გან­ცხა­დე­ბებ­ში მუდ­მი­ვად მო­უხ­მობ­დნენ და ავ­ით­არ­ებ­დნენ რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს იდე­ოლ­ოგი­ას უკ­ან­ას­კნე­ლი ოცი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში. 2014 წლი­დან, რო­დე­საც რუ­სეთ­მა ყი­რი­მი და­იპყრო და დონ­ბას­ში მარ­თუ­ლი ომი წა­მო­იწყო იმ დრომ­დე, სა­ნამ ის უკ­რა­ინ­აში სრულ­მას­შტა­ბი­ან ომს გა­აჩ­აღ­ებ­და, და მას შემ­დე­გაც, პუ­ტი­ნი და პატ­რი­არ­ქი კი­რი­ლე რუ­სულ სამ­ყა­როს ომ­ის გა­მა­მარ­თლე­ბელ უმ­თავ­რეს სა­ბა­ბად იყ­ენ­ებ­ენ. აღ­ნიშ­ნუ­ლი სწავ­ლე­ბა აცხა­დებს, რომ არ­სე­ბობს სა­ერ­თა­შო­რი­სო რუ­სუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის სფე­რო, რო­მელ­საც წმინ­და რუ­სე­თი ან წმინ­და რუ­სი ეწ­ოდ­ება. ეს სფე­რო მო­იც­ავს რუ­სეთს, უკ­რა­ინ­ასა და ბე­ლა­რუსს (და ხან­და­ხან მოლ­დო­ვა­სა და ყა­ზა­ხეთს), ას­ევე ეთ­ნი­კურ რუ­სებ­სა და რუ­სუ­ლე­ნო­ვან ად­ამი­ან­ებს მთელ მსოფ­ლი­ოში. აღ­ნიშ­ნუ­ლი მოძ­ღვრე­ბის თა­ნახ­მად, ამ „რუ­სულ სამ­ყა­როს’’ სა­ერ­თო პო­ლი­ტი­კუ­რი ცენ­ტრი აქ­ვს მოს­კო­ვის, ხო­ლო სა­ერ­თო სუ­ლი­ერი ცენ­ტრი კი­ევ­ის (კი­ევი ვი­თარ­ცა დე­და სრუ­ლი­ად რუ­სე­თი­სა) სა­ხით, აქ­ვს სა­ერ­თო ენა (რუ­სუ­ლი), ჰყავს სა­ერ­თო ეკ­ლე­სია (რუ­სე­თის მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია, მოს­კო­ვის სა­პატ­რი­არ­ქო) და სა­ერ­თო პატ­რი­არ­ქი (მოს­კო­ვის პატ­რი­არ­ქი), რო­მე­ლიც სა­ერ­თო პრე­ზი­დენ­ტთან/ერ­ოვ­ნულ ლი­დერ­თან (პუ­ტი­ნი) შე­თან­ხმე­ბით მოქ­მე­დებს, რა­თა მარ­თოს რუ­სუ­ლი სამ­ყა­რო და შე­ინ­არ­ჩუ­ნოს თვით­მყო­ფა­დი სუ­ლი­ერ­ება, ზნე­ობა და კულ­ტუ­რა.

რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს’’ სა­პი­რის­პი­როდ (რო­გორც ამ­ას აღ­ნიშ­ნუ­ლი სწავ­ლე­ბა ქა­და­გებს) დგას გარ­ყვნი­ლი და­სავ­ლე­თი

„რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს’’ სა­პი­რის­პი­როდ (რო­გორც ამ­ას აღ­ნიშ­ნუ­ლი სწავ­ლე­ბა ქა­და­გებს) დგას გარ­ყვნი­ლი და­სავ­ლე­თი, ამ­ერ­იკ­ის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი­სა და და­სავ­ლეთ ევ­რო­პის ერ­ებ­ის წი­ნამ­ძღო­ლო­ბით, რო­მე­ლიც და­ნებ­და „ლი­ბე­რა­ლიზ­მს,’’ „გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ას,” „ქრის­ტი­ან­ოფ­ობი­ას” და „ჰო­მო­სექ­სუ­ალ­თა უფ­ლე­ბებს,” რა­საც გეი აღ­ლუ­მებ­ზე ქა­და­გე­ბენ და ქე­დი მო­იდ­რი­კა „მებ­რძო­ლი სე­კუ­ლა­რიზ­მის’’ წი­ნა­შე. და­სავ­ლეთ­სა და იმ ეკ­ლე­სი­ებს, რომ­ლე­ბიც გან­ხეთ­ქი­ლე­ბა­სა და ცდო­მი­ლე­ბა­ში ჩა­ვარ­დნენ (ის­ეთ­ები, რო­გო­რე­ბი­ცაა მსოფ­ლიო პატ­რი­არ­ქი ბარ­თლო­მე და მი­სი მხარ­დამ­ჭე­რი ად­გი­ლობ­რი­ვი მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სი­ები) აღ­ემ­ატ­ება და უპ­ირ­სი­პირ­დე­ბა მოს­კო­ვის სა­პატ­რი­არ­ქო ვლა­დი­მერ პუ­ტინ­თან ერ­თად, ვი­თარ­ცა მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბის ჭეშ­მა­რი­ტი მცველ­ნი, მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბი­სა, რო­მელ­საც ის­ინი ტრა­დი­ცი­ული ზნე­ობ­ის, ტრა­დი­ცი­ის რი­გო­რის­ტუ­ლი და უც­ვა­ლე­ბე­ლი გა­გე­ბი­სა და წმინ­და რუ­სე­თის თაყ­ვა­ნის­ცე­მის თვალ­თა­ხედ­ვით გა­ნი­ხი­ლა­ვენ.

2009 წელს, პატ­რი­არქ კი­რი­ლეს აღ­საყ­დრე­ბის შემ­დეგ, მოს­კო­ვის სა­პატ­რი­არ­ქოს მო­თა­ვე­ები, ის­ევე, რო­გორც რუ­სე­თის სა­ხელ­მწი­ფოს პო­ლი­ტი­კის გამ­ხმო­ვა­ნე­ბელ­ნი, მუდ­მი­ვად აღ­ნიშ­ნულ პრინ­ციპს ეყ­რდნო­ბი­ან, რა­თა მარ­თლმა­დი­დებ­ლუ­რი ერ­თო­ბა და­აბ­რკო­ლონ. ეკ­ლე­სი­ის ეთ­ნი­კუ­რი პრინ­ცი­პით ორ­გა­ნი­ზა­ცია დაგ­მო­ბილ იქ­ნა კონ­სტან­ტი­ნე­პო­ლის 1872 წლის კრე­ბა­ზე. ეთ­ნო­ფი­ლე­ტიზ­მის ცრუ სწავ­ლე­ბა რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს იდე­ოლ­ოგი­ის სა­ფუძ­ვე­ლია.
თუ­კი ჩვენ ამ­გვარ ყალბ პრინ­ცი­პებს ჭეშ­მა­რი­ტად მი­ვიჩ­ნევთ, მა­შინ მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია იესო ქრის­ტეს, მო­ცი­ქულ­თა, ნი­კეა-კონ­სტან­ტი­ნე­პო­ლის მრწამ­სის, მსოფ­ლიო კრე­ბა­თა და წმინ­და მა­მა­თა ეკ­ლე­სი­ად ყოფ­ნას შეწყვეტს. ერ­თო­ბა ში­ნა­გა­ნად შე­უძ­ლე­ბე­ლი გახ­დე­ბა.

შე­სა­ბა­მი­სად, ჩვენ უარ­ვყოფთ რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს ერ­ეს­სა და რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სა­მარ­ცხვი­ნო ქმე­დე­ბებს, რაც უკ­რა­ინ­აში ომ­ის დაწყე­ბა­ში გა­მო­იხ­ატა და რო­მე­ლიც რუ­სე­თის ეკ­ლე­სი­ის წა­ქე­ზე­ბით სწო­რედ ამ მავ­ნე და უს­აფ­უძ­ვლო მოძ­ღვრე­ბი­სა­გან იღ­ებს სა­თა­ვეს. ჩვენ ვგმობთ ამ სწავ­ლე­ბას, რო­გორც სრუ­ლი­ად არ­ამ­არ­თლმა­დი­დებ­ლურს, არ­აქ­რის­ტი­ან­ულს და კაც­თა მოდ­გმის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოს, რო­მე­ლიც მო­წო­დე­ბუ­ლია იყ­ოს „გან­მარ­თლე­ბუ­ლი… გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი… გან­ბა­ნი­ლი სუ­ლიწ­მინ­დის მი­ერ ჩვე­ნი უფ­ლის იესო ქრის­ტეს სა­ხე­ლით (ნათ­ლო­ბის გან­გე­ბა).’’
რო­გორც რუ­სე­თი შე­იჭ­რა უკ­რა­ინ­აში, ას­ევე მოს­კო­ვის სა­პატ­რი­არ­ქო შე­იჭ­რა მარ­თლმა­დი­დე­ბელ ეკ­ლე­სი­აში, მა­გა­ლი­თად აფ­რი­კა­ში, გა­მო­იწ­ვა იქ გან­ხეთ­ქი­ლე­ბა და და­ვა, ენ­ით უთ­ქმე­ლი და­ნა­კარ­გე­ბი არა მხო­ლოდ სხე­ულ­ის, არ­ამ­ედ სუ­ლის­თვი­საც, საფ­რთხე­ში ჩა­აგ­დო რა მორ­წმუ­ნე­თა ცხო­ნე­ბა.
„რუ­სუ­ლი სამ­ყა­როს’’ სწავ­ლე­ბის ფონ­ზე, სწავ­ლე­ბი­სა, რო­მე­ლიც ან­ად­გუ­რებს და ყოფს მარ­თლმა­დი­დე­ბელ ეკ­ლე­სი­ას, ჩვენ შთა­გო­ნე­ბუ­ლი ვართ ჩვე­ნი უფ­ლის იესო ქრის­ტეს სა­ხა­რე­ბი­თა და მი­სი ცოცხა­ლი სხე­ულ­ის (რო­მე­ლიც არ­ის მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ეკ­ლე­სია) წმინ­და გარ­და­მო­ცე­მის მი­ერ, რა­თა გან­ვაცხა­დოთ და მარ­თლაღ­სა­რე­ბით გა­მოვ­თქვათ შემ­დგო­მი ჭეშ­მა­რი­ტე­ბა­ნი.

შო­თა მა­თი­თაშ­ვი­ლის ბლო­გის სრუ­ლი ვერ­სია იხ­ილ­ეთ: https://shotamatitashvili.blogspot.com/?fbclid=IwAR2xhgaot9ad0iJwK7KJPT0gmICBih8a43CEbrVlcHvJ8EnZRE8hwNVaB2A


რამ­დე­ნად
ეხ­მი­ან­ებარუ­სუ­ლი სამ­ყა­როსპრო­პა­გან­დას ზო­გი­ერ­თი ქარ­თუ­ლი
მე­დია?

„ეს იდე­ოლ­ოგია და ეს ნა­რა­ტი­ვი მოქ­მე­დებს ძა­ლი­ან კარ­გად და კრემ­ლი­დან მო­დის. ამ პრო­პა­გან­დის ძა­ლი­ან ძლი­ერი გავ­ლე­ნა სწო­რედ პოს­ტსაბ­ჭო­თა ქვეყ­ნებ­ში და, მათ შო­რის, სა­ქარ­თვე­ლო­ში იგ­რძნო­ბა. სხვა­დას­ხვა პრო­რუ­სუ­ლი მე­დია და პო­ლი­ტი­კუ­რი დაჯ­გუ­ფე­ბა, არ­ას­ამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ები და ა.შ. ქა­და­გე­ბენ და ატ­არ­ებ­ენ ამ ძა­ლი­ან პრი­მი­ტი­ულ პრო­პა­გან­დას. ის­ინი ცდი­ლო­ბენ და­ამ­კვიდ­რონ აზ­რი, რომ და­სავ­ლე­თი გა­ირ­ყვნა, და­კარ­გა ჭეშ­მა­რი­ტი სუ­ლი­ერ­ება და უარი თქვა რე­ლი­გი­ურ ფა­სე­ულ­ობ­ებ­ზე, რუ­სეთ­ში კი და­ცუ­ლია ეს ყვე­ლა­ფე­რი. მი­უხ­ედ­ავ­ად ამ მცდე­ლო­ბი­სა, ად­ამი­ან­ებს ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვად შე­უძ­ლი­ათ მიხ­ვდნენ, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი ტყუ­ილია, თუმ­ცა მო­სახ­ლე­ობ­ის გარ­კვე­ულ ნა­წილ­ზე ეს პრო­პა­გან­და მა­ინც ძა­ლი­ან კარ­გად მოქ­მე­დებს. სა­ზო­გა­დო­ებ­ის ახ­ალ­გაზ­რდა ნა­წილ­ში, სა­ბედ­ნი­ერ­ოდ, უფ­რო ნაკ­ლებს სჯე­რა ამ პრო­პა­გან­დის”, — აღ­ნიშ­ნავს ის­ტო­რი­კო­სი შო­თა მა­თი­თაშ­ვი­ლი.