მოძრაობა „რიონის ხეობის გადარჩენისთვის“ ლიდერმა ვარლამ გოლეთიანმა განაცხადა, რომ თურქული კომპანია „ენკა რინიუებლზი“, რომელიც ნამახვან ჰესს აშენებდა, ხეობას ტოვებს და საკუთარი ბაზების დემონტაჟს ახორციელებს.
„აქ, ნამოხვანში ვიმარჯვებთ და, სულ მალე, ეს გამარჯვება გაფორმდება, იმიტომ, რომ „ენკას“ თავისი ინფრასტრუქტურის დემონტაჟი დაწყებული აქვს და გააქვს, ნაწილი ტექნიკისა გაიტანა კიდეც”, – განაცხადა ვარლამ გოლეთიანმა.
მოძრაობაში — „რიონის ხეობის გადარჩენისთვის“ — ჩართული პოლიტიკოსი ბექა ნაცვლიშვილი ამ სიახლეს ეხმაურება და ალიონი 21-ის კითხვებს პასუხობს.
ცნობისთვის: ენერგოგაერთიანების ფარგლებში საქართველოს, როგორც ევროპის ენერგოგაერთიანების წევრ ქვეყანას, აქვს ვალდებულება აღებული — შეიმუშაოს კლიმატისა და ენერგეტიკის განვითარების სტრატეგია და ეს პროცესი მიმდინარეობს. შექმნილია სპეციალური ჯგუფი, რომლის ფარგლებშიც, ეკონომიკის სამინისტროსთან ერთად, საქართველოს მომავალი კლიმატისა და ენერგეტიკის განვითარების სტრატეგია იგეგმება. ჯგუფში განსხვავებული მოსაზრებებია რიგ საკითხებთან დაკავშირებით, მათ შორის, ნამოხვან ჰესის საკითხთან მიმართებით. სწორედ ამ ჯგუფის წევრია პოლიტიკოსი ეკონომიკური მიმართულებით ბექა ნაცვლიშვილი, რომელიც ნამოხვან ჰესის მშენებლობის შეჩერების თემას ეხმიანება.
ნამოხვან ჰესის მშენებლობა შეჩერდა — როგორ აფასებთ ამ ფაქტს?
ამ პროექტის გაჩერება იმ ადამიანების, განსაკუთრებით, რიონის ხეობის მცველების გამარჯვებაა, რომლებიც ამ ჰესის წინააღმდეგ ვიბრძოდით. ხელშეკრულება იყი ქვეყნისთვის კაბალური. საერთაშორისო საფინანსო ორგანიზაციებმა არაერთხელ მიუთითეს, რომ ეს იქნებოდა ტვირთი ქვეყნის ფისკალური მდგომარეობისთვის. როგორც მახსოვს, არც ფინანსთა სამინისტროს დასკვნა მიესალმებოდა ამ ხელშეკრულებას. ახლა სხვა რამ მაინტერესებს — ვინ აგებს პასუხს ასეთი ხელშეკრულების დადებისთვის? ეს არის მთავარი, რადგან მსგავსი შემთხვევა აღარ უნდა განმეორდეს. ფინანსთა სამინისტრომ როდის გააკეთა ამის თაობაზე განცხადება? მე ყოველთვის ვამბობდი, რომ ნამოხვან ჰესის წინააღმდეგ ბრძოლა ცდებოდა რიონის ხეობას, ეს იყო ეროვნული მნიშვნელობის საკითხი, რადგან ამ ბრძოლამ ხალხს დაანახა, რომ არა მხოლოდ ლოკალურად იმერეთში, არამედ მთელ საქართველოში, ბრძოლით მიზანი ყოველთვის მიიღწევა. შესაბამისად, ამ ფაქტს ორი დატვირთვა აქვს: ერთი, რომ ჩვენ ინვესტორს ხელში არ ჩავუგდეთ მთელი მოგება, რომელიც გენერირდება ჩვენი, ხალხის რესურსიდან, ხალხის, რადგან მთა, მდინარე, წყალი, მიწა მათ ეკუთვნის. ეს ყველასია. მეორე, საზოგადოებამ დაინახა, რომ ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი და მიზნის მიღწევა შეიძლება.
ზოგიერთი ადამიანი მიიჩნევს, რომ ნამოხვან ჰესის შეჩერებით
რუსეთმა გაიმარჯვა
ამას უცოდინარი ადამიანები ამბობენ. ჩვენ 30 წელია ვიწამლებით ნეო-ლიბერალიზმით, იდეოლოგიით, რომელიც მსოფლიოში ყველაზე დიდი ბოროტებაა. ეგ არის სოციალური ინჟინერიის სახელმძღვანელო — როგორ უნდა დათრგუნო ადამიანების გონება და, შესაბამისად, მომხმარებელ სუბიექტად აქციო, რომელსაც ამას მხოლოდ ერთი ფუნქცია აქვს — რაღაც გაყიდოს და იყოს მხოლოდ ვაჭარი. ეს არის ნეო-ლიბერალიზმის მთელი არსი, პარადიგმის მთელი არქიტექტურა. აქედან გამომდინარე, ადამიანები, რომლებიც ამბობენ, რომ ნამოხვან ჰესის შეჩერებით რუსეთმა გაიმარჯვა, ისინი არიან, რომლებმაც ხმა არ ამოიღეს მაშინ, როდესაც ქვეყნის მასშტაბით მთელი ენერგორესურსი რუსეთს გადაეცა და არამარტო ენერგო რესურსი. ეს პროცესი 2003 წლიდან დაიწყო. მაინტერესებს, მაშინ სად იყვნენ ეს ადამიანები? რატომ არავინ ხმას არ იღებდა? თუ მაშინ რუსეთთან ჰარმონიული ურთიერთობები გვქონდა?! აქედან გამომდინარე, მათი ნათქვამი, რომ რუსეთმა გაიმარჯვა, არის ტყუილი.
ეკონომიკის სამინისტრო იხილავს კლიმატისა და ენერგეტიკის განვითარების სტრატეგიას. მევ ვარ სამუშაო ჯგუფში. თუ განხილვის და კვლევების შედეგად დადასტურდა, რომ ნამოხვან ჰესის აშენება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, მაშინ ის სახელმწიფომ შეიძლება მხოლოდ ააშენოს. ამას არავითარი კავშირი არ აქვს არც რუსეთთან, არც თურქეთთან და არც ჩეხეთთან.
სახელმწიფო თავად ააშენებს ნამოხვან ჰესს?
თუ ამის საჭიროება დადასტურდა, რა თქმა უნდა! თუმცა, კიდევ ერთხელ მინდა ხაზი გავუსვა, ჯერ დადასტურებული არ არის. უამრავი განახლებადი ენერგიის პროექტის განხორციელება შეიძლება ქვეყანაში, მაგალითად ქარის. რომელიც სწორედ მაშინ გამოიმუშავებს ელექტრო ენერგიას, როცა ჩვენ ის ყველაზე უფრო გვჭირდება, როცა იმპორტზე ვართ დამოკიდებული. წინ გრძელი გზა გვაქვს გასავლელი — ენერგოეფექტურობის სისტემების დანერგვიდან დაწყებული, რაც ელექტრო-ენერგიის მოხმარებას ამცირებს სხვა ელექტრო-ენერგიის გენერაციის წყაროების ამუშავებითა და პროექტების განვითარებით გაგრძელებული. ჯერ-ჯერობით, მსჯელობის საგანია — გამოიკვეთება თუ არა ნამოხვან ჰესის აშენების აუცილებლობა. და თუ ასეა, უნდა აშენდეს მხოლოდ სახელმწიფოს ფულით, რადგან გენერირებული ელექტროენერგიის გაყიდვიდან შემოსავალი უნდა დარჩეს ქართველ ხალხს, სახელმწიფოს. კიდევ ერთხელ ვამბობ, მიწა — ეს არ არის ფეხსაცმელი (ვიღაცამ მოიფიქრა, დიზაინი გააკეთა და შემდეგ ამ დიზაინის გამო გაიყიდა ეს ფეხსაცმელი), ეს არის რესურსი, რომელიც ყველას გვეკუთვნის და, ამ შემთხვევაშიც, ამ რესურსიდან მიღებული შემოსავალიც ქვეყანას უნდა დარჩეს.
არსებობს ნარატივი, რომ ნამოხვან ჰესის მშენებლობას ვინც ებრძვის, ებრძვის დამოუკიდებელი ენერგეტიკული რესურსების განვითარებას ჩვენს ქვეყანაში. როგორ შეაფასებთ ამ მოსაზრებას?
საქართველოში ბოლო 30 წლის განმავლობაში ადამიანებს რაღაც ახალი აზროვნება ჩამოუყალიბდათ — ფიქრობენ, რომ კაპიტალს წარმომავლობა არ აქვს. თურმე მნიშვნელობა არ აქვს, ვის რას მიჰყიდი… თუმცა, დავანებოთ ამას თავი. ჩვენ ვისაუბროთ იმაზე, რომ გვჭირდება ნამოხვან ჰესის გამომუშავებული ელექტროენერგია და ადამიანებს თუ რეალურად სურთ ენერგოდამოუკიდებლობის მიღწევა, მხარი უნდა დაუჭირონ რესურსების ათვისებას სახელმწიფოს მიერ. შედეგად რესურსების ათვისებიდან შემოსული თანხა სახელმწიფო ბიუჯეტში წავა. ეს არის ნამდვილი ენერგოდამოუკიდებლობა. გარდა იმისა, რომ გარანტირებული შესყიდვის ხელშეკრულებით ეს პროექტი სახელმწიფოს მიერ იყო სუფსიდირებული, აშენების შემდეგ, საშუალოდ, 80 მილიონი დოლარი გავიდოდა ქვეყნის გარეთ გაყიდული ელექტრო ენერგიის საფასურის სახით. ეს იგივეა, შენ რომ სეხსი აიღო ბანკში შენივე ობიექტის მშენებლობისთვის, სესხიც შენ დაფარო და სხვამ მიიღოს შემოსავალი. ამიტომ მათ მსჯელობაში ლოგიკას ვერ ვხედავ.
საქართველოს რუსეთზე ენერგოდამოკიდებულების საკითხში რომან გოცირიძე ოცნების ხელისუფლებას ადანაშაულებს
პირდაპირ გეუბნებით, რომ ენერგოდამოკიდებული ჩვენ რუსეთზე არ ვართ. ენერგოდამოკიდებულების საკითხს რომ გადახედოთ, დაინახავთ, რომ რუსეთის წილი ძალიან მცირეა. ამ ბოლო პერიოდში გაიზარდა რუსეთის წილი, რადგან ენგურჰესი იყო გაჩერებული და აფხაზეთს ელექტროენერგიას რუსეთი აწვდიდა. აფხაზეთის ენერგო-ბალანსიც საქართველოს ენერგო-ბალანსის შემადგენელი ნაწილია. ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში, თურქეთიდან და აზერბაიჯანიდან ელექტროენერგიის შემოტანის მაჩვენებელი იზრდება და რუსეთიდან მცირდება, აქედან გამომდინარე, ეს რაღაც ვაი-ვიში და ამ საკითხის პოლიტიკური ინსტრუმენტალიზირება უსაფუძვლოა. ის, რომ ჩვენ ვართ რუსეთზე ენერგეტიკული თვალსაზრისით დამოკიდებული — არის ტყუილი. თუ კიდევ ვინმეს უნდა, ვთქვათ, ეროვნული ეკონომიკის გაძლიერება, უცხოელ ინვესტორებს კი არ უნდა იყვნენ მიჩერებული, არამედ უნდა მოითხოვონ, რომ სახელმწიფომ განახორციელოს მსხვილი ენერგოპროექტები და მოგება სახელმწიფოს დარჩეს. სხვა შემთხვევაში გამოდის, რომ ჩვენ ვაბეტონებთ რიონის ხეობას, მივდივართ მსხვერპლზე, ხოლო მოგება მიაქვს სხვას.
