გვესაუბრება აკადემიკოსი რისმაგ გორდეზიანი
— რუსეთისა და უკრაინის მოლაპარაკებები დაწყებულია. ამ მასშტაბური აგრესიის მიუხედავად, უკრაინა მაინც მიუჯდა მოლაპარაკების მაგიდას, თუნდაც იმიტომ, რომ გრძნობს პასუხისმგებლობას და ომის შეჩერება სურს. როგორ შეაფასებთ ამ ნაბიჯს?
— ეს არის გონივრული მოქმედება, რადგან უკრაინას დიდი იმედი არ აქვს, რომ ამ მოლაპარაკებისას რუსეთი ადეკვატური იქნება. როგორც უკრაინის პრეზიდენტმა განაცხადა, მოლაპარაკების მაგიდასთან დასხდომის თაობაზე გადაწყვეტილების მიზეზი არის ის, რომ უკრაინელებს არ ჰქონდეთ შეგრძნება, რომ ომის შესაჩერებლად ყველა ნაბიჯი არ გადადგეს. ჩემი აზრით, პრეზიდენტი სწორად და ლოგიკურად იქცევა.
— საქართველოში ასე რომ მომხდარიყო, ჩვენი ოპოზიციის და საზოგადოების ნაწილის შემყურე, საკითხი დადგებოდა შემდეგნაირად — როგორ შეიძლება რუსეთს მოელაპარაკო, ამას რომ აკეთებ, ესეიგი პრორუსი ხარ, პუტინის მონა ხარ და ა.შ…
— სამწუხაროდ, ქართველები ემოციური ხალხი ვართ, რაც ზოგჯერ გადადის ემოციურ კრეტინიზმში. ეს ჰგავს ასეთ რამეს – ვთქვათ, მე ვიღაც მეზიზღება, არ მიყვარს და აქედან გამომდინარე გავაკეთო არაადეკვატური დასკვნები, ან მოვიქცე არაადეკვატურად. ღმერთმა არ ჩაგვაგდოს იმ გასაჭირში, ვითარებაში, როგორც ახლა უკრაინა არის, მაგრამ, რომ ჩავვარდეთ და მოლაპარაკება გაიმართოს, როგორ მოიქცევიან და რას იზამენ — არავინ იცის.
ჩემი აზრით, ბევრ ადამიანს, რომელიც დღეს დიდ გულადობას იჩენს და რუსეთს ემუქრება, აგინებს, წინ რომ დაუყენო რუსი ხელისუფალი — ვითომ იგივეს იზამს?! მათი შიში ისეთი ძლიერი შეიძლება იყოს, რომ რაღაც დაემართოთ. დაპირისპირებულ მხარეებს შორის დიპლომატიური მოლაპარაკება ყველა შემთხვევაში არის აუცილებელი. დაწყებული ძველი ეპოქებიდან, ყველაფერი მთავრდებოდა რაღაც ურთიერთკომპრომისის საფუძველზე შეთანხმების გზით, ზავით. მოლაპარაკებას, ერთადერთი, მაშინ არ აქვს აზრი, როდესაც ერთი მხარე იმდენად ძლიერია, რომ მეორე მხარეს მისთვის არ შეუძლია არავითარი წინააღმდეგობის გაწევა. ამ შემთხვევაში მოლაპარაკება აზრს კარგავს, რადგან ძლიერი მხარე ყოველთვის გაიძულებს გააკეთო ის, რაც მას უნდა.
მოსწონს თუ არა რისმაგ გორდეზიანს ხელისუფლების რეაგირების ხარისხი?
— როგორ მოგწონთ ხელისუფლების სიფრთხილე. ბევრი აკრიტიკებს ღარიბაშვილს, რომელიც რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების დაწესების ჯაჭვს არ შეუერთდა. ბევრმა მიიჩნია, რომ პრემიერ–მინისტრს ეშინია და ასეთი გადაწყვეტილების მიზეზი სწორედ ეს არის. ამ საკითხთან დაკავშირებით, თქვენ რა პოზიცია და მოსაზრება გაქვთ?
— მე ძალიან სერიოზულად ვადევნებ თვალს სოციალურ ქსელებში რა კომენტარებიც იწერება და მაკვირვებს ზოგიერთი ადამიანის შეხედულება. ისინი პირდაპირ წერენ: „რუსეთი რა საშიშია?! რატომ გვეშინია?! მე არ მეშინია“… მგონი, ეს არის სუფთა სიყეყეჩე. შეუძლებელია ადამიანმა თქვას, რუსეთის არ მეშინია, როდესაც მთელი მსოფლიო ცდილობს — როგორღაც შეაჩეროს რუსეთი, მითუმეტეს, პუტინის ბოლო განცხადების შემდეგ, რადგან არსებობს საფრთხე — გამოიყენოს ბირთვული იარაღი. ცოტა მეტი დაკვირვებაა საჭირო. რაც შეეხება ჩვენს ხელისუფლებას, რასაც ის აკეთებს, ჩემთვის ყველაფერი მისაღებია, მათ შორის, სიფრთხილეც, უბრალოდ, ერთი რაღაც არის – შეიძლება, მე ჩემი აზრი და დამოკიდებულება სხვა ფრაზებით გამომეხატა, დანარჩენ ნაწილში, ამ სიფრთხილეში, აბსოლუტურად ვეთანხმები მას. ჩვენ შეიძლება, სიფრთხილის გარეშე ძალიან ცუდ დღეში ჩავვარდეთ. ხომ ხედავთ, რუსეთის ლიდერი ყველაფერზე წამსვლელია და ლოგიკური აზროვნების ჩარჩოებიდანაა ამოვარდნილი. მაშინ, როცა უკრაინას დაუწყო ომი, თქვენ წარმოიდგინეთ, მისთვის რამდენად ადვილია გადადგას ეს ნაბიჯი, თუნდაც, საქართველოს მიმართ.
შეეძლო თუ არა დასავლეთს მეტის გაკეთება?
— საკმარისად მიგაჩნიათ თუ არა უკრაინის დასახმარებლად ამერიკისა და ევროპის ქმედითობა? შეეძლოთ თუ არა მათ უფრო მეტი?
— ყოველივე ამას გამოააშკარავებს ის, თუ რით დამთავრდება ეს პროცესი. თუ მოვლენები განვითარდა ისე, როგორც უკრაინას და ჩვენ გაგვიხარდება, მაშინ შეგვიძლია ვთქვათ — იმოქმედა მიღბულმა ზომებმა, რაც დასავლეთმა დაიწყო და რასაც მთელი მსოფლიო შეუერთდა. რუსეთისთვის ყველაზე დიდი დარტყმა არის ის, რომ ტაივანი აღარ აძლევს სქემებს, ჩიპებს, რომლითაც მთელი ტექნიკა და საინფორმაციო საშუალებები მუშაობენ. ამდენად, ამ საქმეში აზიაც ჩართულია და ევროპაც. მგონია, იმ შემთხვევაში, თუ ყოველივე ამან სერიოზული ნაყოფი გამოიღო და ისე დამთავრდა, როგორც ნორმალურია XXI საუკუნისათვის, ჩვენ შეგვიძლია ვაღიაროთ — დასავლეთის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ შემუშავებულმა სანქციებმა გაამართლა. რასაც რუსეთი აკეთებს, იმდენად ალოგიკურია, რთულია იმის თქმა, რა არის კარგი ან არასაკმარისი. და კიდევ, რასაკვირველია, გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება უკრაინელების სიმტკიცესა და სიმამაცეს. პირადად მე გაოცებული ვარ, ასეთ მტერს როგორ ძლიერ წინააღმდეგობას უწევს უკრაინა. ეს არის სანიმუშო. ვფიქრობ, უკრაინამ მთელ მსოფლიოს მისცა საოცარი მაგალითი — როგორ დაუპირისპირდეს ძლიერ ძალას, რომელიც მოინდომებს შენი ქვეყნის წალეკვას.
— ფაქტობრივად, უკრაინაში ომის დაწყება არის რუსეთის მიერ არა მხოლოდ უკრაინის, არამედ მთელი ევროპის გამოწვევა. როგორ შეაფასებთ ამ ომს, რომელიც რუსეთმა წამოიწყო?
— ჩემი აზრით, ეს არის ომი, რომლითაც რუსეთმა საკუთარ თავს განაჩენი გამოუტანა. ამ ნაბიჯით მთელ მსოფლიოს შეაზიზღა თავი. მიზანი არის გაცხადებული — რუსეთს არ სურს ირწმუნოს, რომ უკრაინა არის სახელმწიფო. ყოველივე ეს კარგად გამოიხატა პუტინის სიტყვაში, რომელიც მან ომის დაწყების წინ წარმოთქვა. ვფიქრობ, რუსეთის ძირითადი ამოცანაა — უკრაინა, როგორც სახელმწიფო, გააუქმოს და შეუერთოს რუსეთს. ამდენად, ეს ყველა შემთხვევაში არის გამოწვევა არა მხოლოდ ევროპული ღირებულებებისადმი, არამედ ადამიანობისა და მსოფლიო წესრიგისადმი. არ მგონია, რომ ამ ომს ვინმემ დაუჭიროს მხარი აზიაში, სამხრეთ ამერიკაში, ან რომელიმე სხვა კონტინენტზე. ამდენად, ეს მარტო ევროპული კი არა, მსოფლიო წესრიგის გამოწვევაა. მსოფლიო რაღაც კანონებით მოქმედებს, ფუნქციონირებს და რუსეთმა ისე დაარღვია ეს წესრიგი, რომ ამის აღდგენას ძალიან დიდი დრო დასჭირდება.
მოამზადა მეგი მიქაბერიძემ