გვესაუბრება პროფესორი, ფილოსოფოსი ლევან გიგინეიშვილი
— მსოფლიოს მშვიდობიანი ცხოვრების ფუფუნება არასდროს ჰქონია, თუმცა დღეს მსოფლიოში განვითარებულმა მოვლენებმა კაცობრიობა ახალი, უცხო განცდების წინაშე დააყენა. პირველ რიგში, ეს განცდა შიშია, რომელსაც, ალბათ, რამდენიმე სახე აქვს. რამდენნაირი შიში არსებობს?
— უცბად მსოფლიო ახალი გლობალური საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა. რუსეთის აგრესია უკრაინაში არ არის მხოლოდ ამ ორი ქვეყნის საკითხი, არამედ დიდი გეოპოლიტიკური კონტექსტი აქვს: იმპერიული ამბიციის მქონე რუსეთმა გამოიწვია დასავლეთი და წითელი ხაზები გაუვლო, ითხოვს მისგან გარანტიებს, რომ ნატო აღარ გაფართოვდეს აღმოსავლეთისკენ. ამ გარანტიებს, ცხადია, დასავლეთი ვერ მისცემდა, გამომდინარე ქვეყნების სუვერენული არჩევანის უნივერსალური პრინციპიდან. ამიტომაცაა, რომ რუსეთმა გადაწყვიტა ნებისმიერ ფასად თვითონ მოაგვაროს ეს პრობლემა და კიევის რეჟიმი შეცვალოს. ამ მხრივ, ეს საფრთხე ჩვენც პირდაპირ გვეხება. ამერიკა და ნატოს ქვეყნები ვერ შევლენ სამხედრო ძალით უკრაინის დასაცავად, რადგან ეს გლობალურ ომს გამოიწვევს, დიდი ალბათობით ბირთვული იარაღის გამოყენებითაც. მაგრამ, უამისოდაც ეს საფრთხე არსებობს, როცა ევროპაში 1945 წლის მერე პირველად გაჩაღდა ამ მასშტაბის კონფლიქტი. ბავშვობაში ერთხელ ამერიკული ფილმი ვნახე — „მეორე დღეს“ ერქვა, ატომურ ომზე იყო. მახსოვს, მთელი ღამე ვერ დავიძინე. მგონია, ამგვარივე საფრთხე იღვიძებს და დღეს რეალური ხდება. ამის არ გეშინოდეს — სიბრიყვეა. თუმცა, შიში სხვაა და პანიკა — სხვა.
— დღეს პოლიტიკური დაპირისპირების ფონზე, როცა ქვეყანა მტრის შემოჭრის საფრთხის წინაშე დგას, ხელისუფლებას სხვადასხვა პრეტენზიებს უყენებენ ოპონენტები. ხშირად გვესმის, რომ მმართველი გუნდი მტრის მიმართ შიშითაა შეპყრობილი და ამიტომ იკავებს თავს თამამი განცხადებებისგან. სად გადის ზღვარი სიფრთხილესა და შიშს შორის და სად იწყება სიმხდალე?
— ის, რაც ახლა უკრაინაში ხდება, არის შემზარავი ტრაგედია. ბავშვები იხოცებიან, სახლები ინგრევა, 300 000 ლტოლვილი მიიღო უკვე უკრაინიდან ევროპამ, ხალხი კიევში მეტროში ათენებს ღამეს (ახლახან წავიკითე, რომ ქალმა მეტროში იმშობიარა კიდეც). ცხადია, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ, პირველ რიგში, მაქსიმუმი უნდა გააკეთოს, რომ თავიდან აირიდოს რუსეთის შემოჭრა და იგივე ტრაგედია ააცილოს საქართველოს, თუმცა, ამავე დროს, შეუერთდეს მსოფლიოს დემოკრატიული ქვეყნების საერთო ძალისხმევას, რომ ეს სისხლიანი აგრესია, რაც შეიძლება, მალე დასრულდეს. საქართველო მსოფლიოს ბევრი სხვა ქვეყნისგან განსხვავებით პირდაპირი საფრთხის ქვეშაა: რა მიზეზითაც რუსეთი შეიჭრა უკრაინაში, ზუსტად იგივე მიზეზი, ანუ ნატოს არგაფართოვება აღმოსავლეთით, კერძოდ კი, უკრაინასა და საქართველოში, ჩვენს მიმართაც აქვს; თანაც, მათი ბაზები საქართველოს ტერიტორიაზეა და ეს უფრო გაუადვილებს მათ საქართველოზე დამანგრეველი აგრესიის განხორციელებას. საქართველომ, ამდენად, ბეწვის ხიდზე უნდა გაიაროს და, ვფიქრობ, ჯერ-ჯერობით, ქვეყანა ახერხებს, რომ დააბალანსოს ორი პრინციპული რამ: ერთის მხრივ, რუსეთის აგრესიის წინააღმდეგ საკმაოდ მკაფიო პოზიცია დაიკავოს ოფიციალური რეზოლუციების სახით და, მეორეს მხრივ, ამავე დროს, არ მიმართოს ისეთ გამომწვევ ნაბიჯებს, რასაც რუსეთის დამანგრეველი შემოჭრა შეიძლება მოყვეს. მე არ ვარ პოლიტიკოსი ან პოლიტანალიტიკოსი, რომ ვთქვა ზუსტად — სად არის ბალანსი მისაღებ და გადამეტებულ თუ დაუშვებელ სიფრთხილეებს შორის, ამას სიღრმისეული გეოპოლიტიკური, ეკონომიკური თუ სამხედრო ფაქტორის გათვალისწინება სჭირდება, მაგრამ ზოგადი განცდა ასეთი მაქვს, რომ, ჯერ-ჯერობით, სწორი და მისაღები ბალანსია და ეს, ზოგადად, ათი წლის მანძილზეა ასე დაჭერილი.
— შეშინებული ადამიანის ხილვა ისეთი ამაზრზენი არაა, როგორც მხდალის, ლაჩარის ხილვაა. როგორ გგონიათ, იმ მდგომარეობით, რაშიც ახლა ჩვენ ვიმყოფებით, (ვგულისხმობ რუსეთიდან მომდინარე აშკარა საფრთხეების გარდაუვალობის მოლოდინს), რა თვისებებს გამოავლენს ჩვენი საზოგადოება განსაცდელის დროს, გამოიჩენს შიშს, თუ…. უარესს?
— მემგონი, ახლა ჩვენი საზოგადოება გონივრულად იქცევა და ბუნებრივი და რაციონალობაზე დაფუძნებული შიშის თუ სიფრთხილის განცდა პანიკაში არ გადააქვს. „გარდაუვალობის მოლოდინიც“ არ მგონია იყოს; მართალია, რეალურად დენთის კასრზე ვზივართ და ყველაფერს შეიძლება ელოდო ისეთი აგრესიული და არარაციონალური ქვეყნისგან, როგორიც ახლანდელი რუსეთია, მაგრამ მაინც იმედი მაქვს, რომ საქართველოში რუსეთის შემოჭრის თავიდან აცილება შესაძლებელია და სცილასა და ქარიბდას შორის გავლას მოვახერებთ. ის, თუ როგორ გამოავლენს ჩვენი საზოგადოება თავს განსაცდელში, ამას განსაცდელი თუ აჩვენებს; ეს განსაცდელები არ გვაკლდა უახლესი ისტორიის დროს და შეგვიძლია გავიხსენოთ, როგორ გამოვავლინეთ თავი — ცუდსაც ვნახავთ და კარგსაც, ღირსებასაც და უღირსებასაც, და ამით საქართველო და ქართველები გამორჩეულები არ ვართ სხვა ერებისგან. თუმცა ბევრი რამ სხვებისგან სასწავლი გვაქვს, მაგალითად, მახსოვს როგორ წესიერად, ერთმანეთის პატივისცემით იდგნენ საჭმლის და წყლის რიგში იაპონელები ფუკუშიმას ტრაგედიის დღეებში 2011 წელს — ეს ჩვენ ნამდვილად გვაკლია და განსაცდელი ამ ნაკლებობას უფრო წარმოაჩენს. ჩვენ კი უნდა ვისურვოთ, რომ განსაცდელში არ შევიდეთ და თუ, ღმერთმა დაიფაროს და, შევალთ, პანიკას არ მივეცეთ და ღირსეულად გადავიტანოთ. საბოლოო ჯამში, ღირსების და თავისუფლების დაკარგვის უნდა გეშინოდეს ყველაფერზე მეტად, მაგრამ სპეციალურად განსაცდელის ძიება და მეტიც, მისი გამოწვევა, თუნდაც იმისთვის, რომ მის დროს შენი სიმამაცის გამოვლენის საშუალება და გასაქანი მოგეცეს — ისედაც არასწორია და, მით უმეტეს, თუ ამას შენი თანამოქალაქეების ჯანმრთელობის და სიცოცხლის რისკი შეიძლება მოჰყვეს. სიმამაცეც და შიშის დაძლევაც ღვთის წყალობაა საკუთარ ძალისხმევასთან ერთად: ყველაზე ომახიანად პეტრე მოციქული პირდებოდა იესოს, რომ არ მიატოვებდა და თავსაც დადებდა მისთვის, მაგრამ ყველაზე ომახიანად სწორედ მან უარყო იმავე დღეს და ეს სამჯერ გააკეთა. იოანე ოქროპირი წერს, იმის გამო მოხდა ეს, რომ საკუთარ თავს და ძალებს იყო მხოლოდ მინდობილი და არა ღვთის დახმარებასო. განსაცდელს უნდა მოვერიდოთ და მაქსიმალურად ვეცადოთ მასში არ შევიდეთ, მაგრამ თუ მოიწია ჩვენზე, ღირსეულად დავხვდეთ ღვთის დახმარებით.
