„რუ­სე­თის მი­ერ უკ­რა­ინ­აში სა­ომ­არი მოქ­მე­დე­ბე­ბის დაწყე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს სა­გა­რეო ვაჭ­რო­ბა­ზე უკ­ვე შე­სამ­ჩნე­ვია. სა­ქარ­თვე­ლო რუ­სეთ­ზე, უკ­რა­ინ­ასა და ბე­ლო­რუს­ზე ექ­სპორტ-იმ­პორ­ტის თვალ­საზ­რი­სით მნიშ­ვნე­ლო­ვან­წი­ლად არ­ის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. სად შე­იძ­ლე­ბა მო­იძ­ებ­ნოს ალ­ტერ­ნა­ტი­ული ბაზ­რე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს სა­გა­რეო ვაჭ­რო­ბის­თვის და რა და­დე­ბი­თი ცვლი­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს, თუ სა­ქარ­თვე­ლო ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რო­ბის კან­დი­და­ტი ქვეყ­ნის სტა­ტუსს მი­იღ­ებს? – მო­სა­ლოდ­ნელ ეკ­ონ­ომ­იკ­ურ ვი­თა­რე­ბას ექ­სპერ­ტი ვახ­ტანგ ჭა­რაია მი­მო­იხ­ილ­ავს.

„სა­მი­ვე ქვე­ყა­ნას­თან სა­გა­რეო ვაჭ­რო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით სხვა­დას­ხვა სა­ხის დაბ­რკო­ლე­ბე­ბი უკ­ვე გვაქ­ვს. უშუ­ალ­ოდ სა­ომ­არი მოქ­მე­დე­ბე­ბის და უკ­რა­ინ­ის შა­ვი ზღვის ბლო­კი­რე­ბის ფონ­ზე გარ­თულ­და უკ­რა­ინ­იდ­ან და უკ­რა­ინ­აში პრო­დუქ­ტის გა­და­ად­გი­ლე­ბა. მო­სა­ლოდ­ნე­ლია პრო­დუქ­ცი­ის იმ­პორ­ტის შემ­დგო­მი შე­ფერ­ხე­ბა რუ­სე­თი­და­ნაც და ბე­ლო­რუ­სი­იდ­ან­აც. ამ სა­მი ქვეყ­ნი­დან მო­მა­ვა­ლი იმ­პორ­ტის ჩა­ნაც­ვლე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია. თუმ­ცა, ვფიქ­რობ, შე­დე­გად მი­ვი­ღებთ საკ­მა­ოდ სო­ლი­დურ ინ­ფლა­ცი­ას­აც.

ექ­სპორ­ტის შემ­თხვე­ვა­ში დი­ვერ­სი­ფი­ცი­რე­ბა უკ­რა­ინ­ის, რუ­სე­თის და ბე­ლო­რუ­სი­ის ბაზ­რე­ბის შე­საძ­ლე­ბე­ლია, თუმ­ცა გარ­კვე­ული ზი­ანი აქ­აც მოგ­ვად­გე­ბა. ოპ­ერ­ატი­ულ­ად ბაზ­რე­ბის ჩა­ნაც­ვლე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია, თუმ­ცა გა­აჩ­ნია პრო­დუქ­ტს, მა­გა­ლი­თად, ფე­როს უფ­რო მარ­ტი­ვად გა­და­ვა­მი­სა­მარ­თებთ, ვიდ­რე ღვი­ნო­სა და მი­ნე­რა­ლურ წყლებს. სხვა­თა შო­რის, გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ ცალ­კე­ულ ქვეყ­ნებ­ში ქარ­თუ­ლი მი­ნე­რა­ლუ­რი წყა­ლი – „ბორ­ჯო­მი“ სან­ქცი­ებ­ის ქვეშ მოჰ­ყვა, რო­გორც რუ­სუ­ლი ალ­ფა ჯგუ­ფის მფლო­ბე­ლო­ბა­ში მყო­ფი კომ­პა­ნია, ამ­ან კი „ბორ­ჯომს“ რუ­სულ ბა­ზარ­თან ერ­თად მრა­ვა­ლი სხვა ბა­ზა­რი შე­იძ­ლე­ბა და­აკ­არ­გვი­ნოს და აქ დი­ვერ­სი­ფი­ცი­რე­ბა­ზე სა­უბ­არ­იც ზედ­მე­ტი იქ­ნე­ბა“, – აღ­ნიშ­ნავს ვახ­ტანგ ჭა­რაია.

ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რო­ბის კან­დი­და­ტის სტა­ტუ­სის მი­სა­ღე­ბად წარ­დგე­ნილ გა­ნაცხად­ზე და­დე­ბი­თი პა­სუ­ხის მი­ღე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში სა­ქარ­თვე­ლო ევ­რო­კავ­ში­რის­გან ეკ­ონ­ომ­იკ­ურ დახ­მა­რე­ბას მი­იღ­ებს, თუმ­ცა სა­კითხი ჯერ კი­დევ კითხვის ნიშ­ნის ქვეშ დგას. ჭა­რაიას შე­ფა­სე­ბით, ამ ვი­თა­რე­ბა­ში ქვე­ყა­ნა­ში ეკ­ონ­ომ­იკ­ური რყე­ვე­ბის შე­სამ­ცი­რებ­ლად მთავ­რო­ბის პრაგ­მა­ტუ­ლი, შე­დეგ­ზე ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი ქმე­დე­ბე­ბია გა­დამ­წყვე­ტი.

„იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ სა­ქარ­თვე­ლო ევ­რო­კავ­შირ­ში მი­იღ­ეს, წა­მო­ვა უზ­არ­მა­ზა­რი სა­ინ­ვეს­ტი­ციო თუ საგ­რან­ტო პა­კე­ტე­ბი. ეს ასე ხდე­ბა – ყო­ველ ახ­ალ წევ­რს, რო­მელ­საც იღ­ებ­ენ, ძა­ლი­ან დიდ დახ­მა­რე­ბას უწ­ევ­ენ ევ­რო­კავ­ში­რის შე­სა­ბა­მი­სი სტრუქ­ტუ­რე­ბი. გარ­და ფი­ნან­სუ­რი­სა, ევ­რო­კავ­შირ­ში წევ­რო­ბა, დღე­ვან­დე­ლი დღის მდგო­მა­რე­ობ­ით, სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ნა­ტოს წევ­რო­ბა­საც კი შე­იძ­ლე­ბა გა­უტ­ოლ­დეს გარ­კვე­ული კუთხით. ევ­რო­კავ­შირ­ში წევ­რო­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის არ­ნა­ხუ­ლი ფა­რი იქ­ნე­ბა, რომ­ლის მსგავ­სი მას არ­ას­დროს ჰქო­ნია.

პან­დე­მი­ის დროს ნათ­ლად და­ვი­ნა­ხეთ, რომ ერთ-ერ­თი პირ­ვე­ლი ქვე­ყა­ნა ვი­ყა­ვით, რო­მელ­მაც სა­ერ­თა­შო­რი­სო ფი­ნან­სუ­რი მხარ­და­ჭე­რა მი­იღო და, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, მსგავ­სი დახ­მა­რე­ბე­ბი დი­დი ოდ­ენ­ობ­ით წა­მო­ვა, სა­ჭი­რო­ებ­ის შე­სა­ბა­მი­სად.

ახ­ლა ბევ­რი რამ და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმ­აზე, თუ რამ­დე­ნად პრაგ­მა­ტუ­ლად და ეფ­ექ­ტი­ან­ად იმ­ოქ­მე­დებს სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა. ჩვენ მაქ­სი­მა­ლუ­რად სწო­რი, პრო­ქარ­თუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი უნ­და გა­დავ­დგათ ევ­რო­კავ­შირ­თან, უკ­რა­ინ­ას­თან თუ რუ­სეთ­თან მი­მარ­თე­ბით. ეს არ ნიშ­ნავს და­მალ­ვას. ამ ეტ­აპ­ზე, ვფიქ­რობ, სა­ქარ­თვე­ლო საკ­მა­ოდ წარ­მა­ტე­ბუ­ლად არ­თმევს თავს გა­მოწ­ვე­ვას, ნაკ­ლე­ბად აქ­ტი­ურ­ობს გან­ცხა­დე­ბებ­ში, თუმ­ცა, გან­სა­კუთ­რე­ბით აქ­ტი­ურია საქ­მის კუთხით, იქ­ნე­ბა ეს გა­ერ­ოში, ევ­რო­პის საბ­ჭო­ში, ევ­რო­კავ­შირ­სა თუ სხვა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში, სა­დაც სა­ქარ­თვე­ლოს სიტყვა ეთ­ქმის და შე­უძ­ლია მოქ­მე­დე­ბა. ამ­ას­თან ერ­თად, სა­ქარ­თვე­ლო თა­ნა­მო­ზი­არეა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ფი­ნან­სო სან­ქცი­ებ­ის რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ, რომ­ლის შე­დე­გა­დაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში რამ­დე­ნი­მე დღე­ში სრუ­ლად „აორ­თქლდა“ რუ­სუ­ლი VTB ბან­კი, რუ­სუ­ლი ბან­კე­ბის კლი­ენ­ტე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვე­ღარ იყ­ენ­ებ­ენ თა­ვი­ანთ VISA და MASTER CARD-ს და ა.შ.

ვი­სურ­ვებ­დი, რომ ჩვე­ნი ქმე­დე­ბე­ბი სწო­რად და­ინ­ახ­ონ პარ­ტნი­ორ­ებ­მა, რად­გან სა­ქარ­თვე­ლო ნამ­დვი­ლად იმ­სა­ხუ­რებს ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რო­ბას და ამ­ის­თვის გა­ტა­რე­ბუ­ლი აქ­ვს შე­სა­ბა­მი­სი რე­ფორ­მე­ბი, თა­ვის დრო­ზე მი­იღო უვ­იზო მი­მოს­ვლა და თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბა, ამ­ტკი­ცებ­და თა­ვის ერ­თგუ­ლე­ბას და­სავ­ლუ­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი­სად­მი მსოფ­ლი­ოს არა­ერთ ცხელ წერ­ტილ­ში და სის­ხლი და­უღ­ვრია, მათ შო­რის, 2008 წელს რუ­სეთ­თან ომ­შიც, რო­დე­საც და­სავ­ლეთ­მა ვერ და­იჯ­ერა სა­ქარ­თვე­ლოს სი­მარ­თლე და არ და­უდ­გა მას მხარ­ში საკ­მა­რი­სი დო­ზით. არა უშ­ავს, შეც­დო­მე­ბი ყვე­ლას მოს­დის, მთა­ვა­რია ევ­რო­კავ­შირ­მა ამ­ჯე­რად გა­დად­გას პრაგ­მა­ტუ­ლი ნა­ბი­ჯი და, ერ­თი მხრივ, და­უფ­ას­ოს სა­ქარ­თვე­ლოს მი­სი წარ­სუ­ლი მიღ­წე­ვე­ბი და ქმე­დე­ბე­ბი და, მე­ორე მხრივ, და­იც­ვას სა­ქარ­თვე­ლო შემ­დგო­მი შე­საძ­ლო უთ­ან­აბ­რო და­პი­რის­პი­რე­ბის­გან რუ­სეთ­თან“, – აცხა­დებს ჭა­რაია.