უნდა ვენდოთ თუ არა თურქეთიდან შემოტანილი წამლების ხარისხს?

სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ები შე­მო­სავ­ლის დიდ ნა­წილს მე­დი­კა­მენ­ტებ­ში ხარ­ჯა­ვენ, მაგ­რამ ყვე­ლა სა­ჭი­რო წამ­ლის შე­ძე­ნას ვერ ახ­ერ­ხე­ბენ. წამ­ლე­ბის ფა­სის შემ­ცი­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით არა­ერ­თი და­პი­რე­ბის მი­უხ­ედ­ავ­ად, ეს პრობ­ლე­მა ის­ევ აქ­ტუ­ალ­ურია. ფა­სე­ბის და­რე­გუ­ლი­რე­ბის მიზ­ნით, მთავ­რო­ბამ თურ­ქე­თი­დან მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის იმ­პორ­ტის გა­აქ­ტი­ურ­ება გა­დაწყვი­ტა. აქ­ვე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის თურ­ქე­თის ბა­ზა­რი არც მა­ნამ­დე იყო და­ხუ­რუ­ლი. მო­ქა­ლა­ქე­ებს შე­ეძ­ლოთ ჩვე­ნი აფ­თი­აქ­ებ­ის­თვის სა­ჭი­რო წამ­ლე­ბის შეკ­ვე­თა და ორ­კვი­რი­ან ვა­და­ში მი­ღე­ბა.

წამ­ლე­ბის ბაზ­რი­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი მდგო­მა­რე­ობ­ის სა­კითხებ­ზე უფ­რო დე­ტა­ლუ­რად ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი კომ­პა­ნი­ებ­ის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა ას­ოცი­აცი­ის დი­რექ­ტო­რი­ირ­აკ­ლი მარ­გვე­ლაშ­ვი­ლი გვე­სა­უბ­რე­ბა.

— უნ­და ვენ­დოთ თუ არა თურ­ქე­თი­დან შე­მო­ტა­ნი­ლი წამ­ლე­ბის ხა­რის­ხს?

— ჩვენს ქვე­ყა­ნას ხა­რის­ხის კონ­ტრო­ლის შეზღუ­დუ­ლი, მწი­რი რე­სურ­სი აქ­ვს, შე­სა­ბა­მი­სად, და­ბალ­ხა­რის­ხი­ანი ან ფალ­სი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის შე­მო­ტა­ნის მა­ღა­ლი რის­კი არ­სე­ბობს. თურ­ქე­თი­დან წამ­ლე­ბის იმ­პორ­ტი ამ რის­კებს შო­რის მოიაზრება, რა­საც აქ­ვს თა­ვი­სი მი­ზე­ზე­ბი: ჯერ ერ­თი – წამ­ლის ხა­რის­ხს გა­ნა­პი­რო­ბებს არა მხო­ლოდ წარ­მო­ება, არ­ამ­ედ ტრან­სპორ­ტი­რე­ბა და შე­ნახ­ვა, მე­ორ­ეც – ჩვენ ახ­ლა ვსა­უბ­რობთ მე­ზო­ბელ ქვე­ყა­ნა­ზე, რო­მელ­თა­ნაც გვაქ­ვს ინ­ტენ­სი­ური მი­მოს­ვლა და საზღვარს დღე­ში რამ­დე­ნი­მე ათ­ასი ად­ამი­ანი კვეთს. ამ­ის გა­მო ქვე­ყა­ნა­ში უხ­არ­ის­ხო/ფალ­სი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის შე­მოს­ვლის სა­შიშ­რო­ება მე­ტი იყო. ეს რის­კე­ბი დღე­საც შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია, მაგ­რამ გა­დაწყვე­ტი­ლე­ბა შე­იც­ვა­ლა იმ­ის გა­მო, რომ ჩვენ­მა მთავ­რო­ბამ პრი­ორ­იტ­ეტ­ულ­ად მი­იჩ­ნია ეს ქვე­ყა­ნა სა­ქარ­თვე­ლო­სა და თურ­ქეთს შო­რის წამ­ლე­ბის ფა­სებ­ზე მკვეთ­რი სხვა­ობ­ის გა­მო.

— რა გზით შე­მო­დის ფალ­სი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი წამ­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც უშ­ედ­ეგოა მკურ­ნა­ლო­ბი­სას და უარ­ყო­ფი­თად მოქ­მე­დებს ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე?

— მსგავ­სი შემ­თხვე­ვე­ბი ყვე­ლა ქვე­ყა­ნა­ში ხდე­ბა, მათ შო­რის, ჩვენ­თა­ნაც, რად­გან მწი­რი, შეზღუ­დუ­ლი რე­სურ­სი გა­აჩ­ნია წამ­ლის სა­აგ­ენ­ტოს, რო­მელ­საც ევ­ალ­ება მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ხა­რის­ხის შე­მოწ­მე­ბა. მი­უხ­ედ­ავ­ად ამ­ისა, 2020 წელს, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, ფალ­სი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი და გა­უვ­არ­გი­სე­ბუ­ლი პრო­დუქ­ტის ორ­ჯერ მე­ტი რა­ოდ­ენ­ობა აღ­მო­აჩ­ინ­ეს. გა­უვ­არ­გი­სე­ბუ­ლი არ­ის წა­მა­ლი, რო­მე­ლიც არ­ას­წო­რად შე­ინ­ახ­ეს. პა­ცი­ენ­ტის­თვის მთა­ვა­რია შე­დე­გი და მნიშ­ვნე­ლო­ბა არ აქ­ვს — არ­ას­წო­რად დამ­ზა­დე­ბა იყო პრობ­ლე­მა თუ შე­ნახ­ვა. ყო­ვე­ლი­ვე ეს მეტყვე­ლებს, რომ: 1) პრობ­ლე­მა არ­ის საკ­მა­ოდ დი­დი; 2) მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ვარ­გი­სი­ან­ობ­ის დად­გე­ნის­თვის არ­სე­ბუ­ლი რე­სურ­სი საკ­მა­რი­სი არ არ­ის; 3) არ­ის სა­უბ­არი ხა­რის­ხის ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის შექ­მნის აუც­ილ­ებ­ლო­ბა­ზე, მაგ­რამ რე­გუ­ლა­ცი­ებ­ის დო­ნე­ზეც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯე­ბია გა­და­სად­გე­მე­ლი (რე­გუ­ლა­ცი­ები გუ­ლის­ხმობს მე­ტი დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ის მოთხოვ­ნას).

ეს პრობ­ლე­მა იყო და იქ­ნე­ბა, მაგ­რამ ას­ეთი შემ­თხვე­ვე­ბის რის­კის შე­სამ­ცი­რებ­ლად სა­ჭი­როა: 1) წამ­ლის სა­აგ­ენ­ტოს ჰქონ­დეს მე­ტი ფი­ნან­სუ­რი რე­სურ­სი; 2) ხა­რის­ხის გა­სა­უმ­ჯო­ბე­სებ­ლად შე­იც­ვა­ლოს რე­გუ­ლა­ცი­ები. 2009 წელს შექ­მნი­ლი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა „წამ­ლი­სა და ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი პრო­დუქ­ცი­ის შე­სა­ხებ“ არ არ­ის სრულ­ყო­ფი­ლი და სა­ერ­თა­შო­რი­სო სტან­დარ­ტე­ბის შე­სა­ფე­რი­სი. ეს კა­ნო­ნი უნ­და შე­იც­ვა­ლოს ფუნ­და­მენ­ტუ­რად. ახ­ალი კა­ნო­ნი შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლია და თე­ბერ­ვალ­ში ვე­ლო­დე­ბით გან­ხილ­ვის დაწყე­ბას. ორ­ივე პრო­ცე­სი ერ­თად უნ­და გან­ხორ­ცი­ელ­დეს…

— რა­ტომ არ მზად­დე­ბა წამ­ლე­ბი ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში უფ­რო დი­დი რა­ოდ­ენ­ობ­ით? თუ ფიქ­რობს სა­ხელ­მწი­ფო ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი საქ­მი­ან­ობ­ის გან­ვი­თა­რე­ბას?

— ად­გი­ლობ­რი­ვი ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი წარ­მო­ებ­ის გაზ­რდა არა მარ­ტო წამ­ლებ­ზე ფა­სე­ბის შემ­ცი­რე­ბის, არ­ამ­ედ სტრა­ტე­გი­ული აუც­ილ­ებ­ლო­ბის მხრი­ვაც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია. სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2019 წელს შე­იქ­მნა GMP (კარ­გი სა­წარ­მოო პრაქ­ტი­კის ინ­სპექ­ტო­რან­ტი), რო­მელ­ზეც უნ­და გა­და­ვი­დეს ყვე­ლა ად­გი­ლობ­რი­ვი წარ­მო­ება 2023 წლის ბო­ლომ­დე. ეს პრო­ცე­სი დიდ ხარ­ჯებ­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, ამ­იტ­ომ ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში, სა­ვა­რა­უდ­ოდ, 12-დან 15-მდე წამ­ლის და­მამ­ზა­დე­ბე­ლი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა მო­ახ­ერ­ხებს ამ­ას, რაც ხა­რის­ხზეც და­დე­ბი­თად იმ­ოქ­მე­დებს. წარ­მო­ებ­ებს შე­ეძ­ლე­ბათ ექ­სპორ­ტზე გა­იტ­ან­ონ მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი. მიმ­დი­ნა­რე­ობს კად­რე­ბის გა­დამ­ზა­დე­ბა, რა­თა დაკ­მა­ყო­ფილ­დეს ყვე­ლა სტან­დარ­ტი.

31 იან­ვარს გა­იმ­არ­თა სხდო­მა, რო­მელ­ზეც გა­ნი­ხი­ლეს პრო­ექ­ტი „წამ­ლი­სა და ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი საქ­მი­ან­ობ­ის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნის თა­ობ­აზე. ამ ნა­ბი­ჯის თა­ნახ­მად, ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი პრო­დუქ­ტის სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­მო­ტა­ნის მიზ­ნით, იმ­პორ­ტი­ორ­ებ­ის­ათ­ვის სა­ვალ­დე­ბუ­ლო ხდე­ბა ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი პრო­დუქ­ტის GMP-ის (კარ­გი სა­წარ­მოო პრაქ­ტი­კის) სტან­დარ­ტით წარ­მო­ებ­ის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი სა­ბუ­თის წარ­დგე­ნა; GMP-ის სტან­დარ­ტის დო­კუ­მენ­ტის სა­ვალ­დე­ბუ­ლო წე­სით წარ­დგე­ნის ეტ­აპ­ობ­რი­ობ­ასა და პი­რო­ბებს მიმ­დი­ნა­რე წლის მარ­ტამ­დე სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბა გან­საზღვრავს. ცვლი­ლე­ბის მი­ზა­ნია — უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი იყ­ოს თა­ნა­ბა­რი მიდ­გო­მე­ბი ფარ­მა­ცევ­ტუ­ლი პრო­დუქ­ტის მწარ­მო­ებ­ლებს, სა­ბი­თუ­მო რე­ალ­იზ­ატ­ორ­ებ­სა და იმ­პორ­ტი­ორ­ებს შო­რის.