თურქმენეთში ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნები გაიმართა. ვინ შეცვალა თურქმენეთის ცნობილი ლიდერი, რომელმაც მთელი მსოფლიო გააოცა?
არსებობს სამყაროში ისეთი მზიანი, მშვიდი და, როგორც თავად ამ ქვეყნის მოქალაქეები ამბობენ, სიხარულის მომგვრელი ქვეყანა, რომელშიც დიდად საინტერესო ამბები საერთოდ არ ხდება. უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, იქ არაფერი არ ხდება. თურქმენეთში თეთრი ქუჩები, მარმარილოს სასახლეები და ოქროს ძეგლებია.
ქვეყანაში ისეთი სიმშვიდე და სტაბილურობაა, რომ უცხოელი ჟურნალისტები, ჩასვლის შემდეგ, ფიქრობენ — რატომ აღვმოჩნდი აქ, აქ ხომ არაფერი ხდება.
სიუჟეტის გადასაღებად ჩასული ჟურნალისტი ერთ-ერთ მოქალაქეს ეკითხება:
– რატომ არ დადის ხალხი ქალაქის ცენტრში, ამ ლამაზ ქუჩებში?
– ისინი სამსახურებში არიან! — პასუხობს რესპონდენტი.
საღამოს ჟურნალისტს იგივე სურათი ხვდება — ქალაქის ცენტრი და არც ერთი სულიერი იქ. ჟურნალისტი კვლავ უსვამს კითხვას ერთ-ერთ მოქალაქეს:
– ახლა რატომ არ არის ხალხი? საღამოა…
– ახლა ისინი სამსახურიდან ბრუნდებიან! — არის პასუხი.
რეალურად, თურქმენეთში არსებული ავტოკრატიული სისტემის გამო ძალიან ცოტა ადამიანი თუ ბედავს სიმართლის თქმას იმის შესახებ, რომ უბრალო მოქალაქეებს ცენტრალურ ქუჩებში სიარულის უფლება არ აქვთ და რომ ამ ქვეყნის ავტოკრატს შავი ფერი არ უყვარს და ამიტომ დადის ცენტრალურ ლამაზ ქუჩებში მხოლოდ თეთრი მანქანები.
უცხოელი ჟურნალისტის მიერ დასმულ კითხვას — თუ რატომ ხდება ასე? რესპონდენტი პასუხობს: — იმიტომ, რომ ეს აშხაბადია. თურქმენეთი.
თურქმენეთი ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი და ჩაკეტილი ქვეყანაა. შაბათ-კვირას ქვეყანაში დიდი ისტორიული მოვლენა მოხდა. თურქმენეთის აწ უკვე ყოფილმა პრეზიდენტმა გურბანგულ მიალიკგულევიჩ ბერდიმუჰამედოვმა მოულოდნელად გამოაცხადა, რომ „ახალგაზრდებს გზა უნდა დაუთმონ“. აღსანიშნავია ისიც, რომ თავად გურბანგული არც ისე მოხუცია, ის მხოლოდ 64 წლისაა.
ყველამ კარგად იცოდა, რომ პრეზიდენტი კვლავ ბერდიმუჰამედოვი გახდებოდა, მაგრამ არა გუნბარგური, არამედ მისი 40 წლის ვაჟი — სედარი.
ახალგზარდა სედარის ხელში ავტომატურად გადადის გაზით და ნავთობით მდიდარი სამეფო.
და მაინც, რა არის ეს თურქმენეთი? (სადაც ქვეყნის მმართველი პურს დედის
სახელს არქმევს…
90-იანი წლების ბოლოს, ქვეყანას საფარმურატ ნიაზოვი მართავდა და მაშინ ყველა ფიქრობდა, რომ ის მსოფლიოში ყველაზე ექსცენტრიული მმართველი იყო. პრეზიდენტის თანამდებობის დაკავებისთანავე მან დედაქალაქის ცენტრში საკუთარ თავს ძეგლი დაუდგა. ძეგლი 50 მეტრის სიმაღლისაა და ქალაქის შემაღლებულ ადგილას, კოშკურაზე დგას, საიდანაც ის მთელ ქალაქს გადაჰყურებს.
იმ წლებში დსთ-ში დემოკრატიზაცია მძვინვარებდა, ხალხი ეჩვეოდა თავისუფალ არჩევნებს და როდესაც თურქმენეთში უჩვეულო პრეზიდენტი შეამჩნიეს — გაუხარდათ. მაშინ თურქმენეთში ტურისტული ბუმი იყო და ტურისტებს ფოტოების გადაღება სურდათ იმ ქვეყანაში, სადაც, როგორც იქნა, ავტოკრატია კვდებოდა (მაშინ ასე ფიქრობდნენ). სხვათაშორის, პრეზიდენტ ნიაზოვს ძალიან ბევრი იდეა უტრიალებდა თავში. თურქმენეთის სიდიდით მეორე ქალაქს მან თავისი სახელი დაარქვა. საკუთარ ნათესავებს ძეგლები დაუდგა, დაწერა წიგნი — „რუხნამა“ (სულიერება), რომლებსაც უნივერსიტეტსა და სკოლებში ასწავლიდნენ. გააუქმა სიტყვა — „პური“ და მის მაგივრად საკუთარი დედის სახელი უწოდა. გააუქმა ცირკი, ბალეტი, ოპერა და სიმღერა პენსიონერებისთვის. გადაწყვიტა უდაბნოში ზოოპარკი აეშენებინა პინგვინებისთვის. ამრიგად, თურქმენეთის ექვსგზის გმირი პირველი პრეზიდენტი ძალიან საინტერესოდ ცხოვრობდა, სანამ უეცრად არ გარდაიცვალა.
მიუხედავათ იმისა, რომ ძალაუფლების გადაცემა ამ სამეფოებში მამიდან შვილზე ხდებოდა, ნაზაროვის შვილებს „ტახტზე“ პრეტენზია არ ჰქონიათ, რადგანაც ისინი ევროპაში ცხოვრობდნენ. შედეგად არჩევანი ყოფილ მოკრძალებულ სტომატოლოგზე, მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილეზე, ბერდიმუჰამედოვზე გაკეთდა. მართალია, კონსტიტუციით პრეზიდენტი პარლამენტის ხელმძღვანელი უნდა გამხდარიყო, მაგრამ ის სასწრაფოდ დააკავეს და მას შემდეგ ის ცოცხალი არავის უნახავს.
თურქმენეთის ახალმა მმართველმა კვლავ დაიწყო საყვარელი ხალხის გაოცება
ახალი პრეზიდენტი გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი თავიდან პროგრესული ადამიანი ჩანდა. მისმა გადადგმულმა ნაბიჯებმა ადგილობრივ ინტელიგენციაში დემოკრატიის იმედებიც კი გააჩინა. პრეზიდენტმა დააბრუნა პენსიები, დაუშვა მრავალპარტიული სისტემა და გააუქმა შიდა მოგზაურობისთვის საჭირო საშვის სისტემა. ქალაქებიდან თანდათანობით დაიწყო ოქროს ძეგლების აღება. ცეცხლოვანი კერპი, რომელიც მზის გარშემო ტრიალებდა, ქალაქის გარეუბანში გადაიტანეს. „რუხანი” სწავლებიდან ამოიღეს. თითქოსდა წინა „მხიარული სასულთნოს“ იმიჯი წარსულს ბარდებოდა და თურქმენეთი ჩვეულებრივ „მოსაწყენ“ ბურჟუაზიულ ქვეყნად ყალიბდებოდა, მაგრამ, როგორც ჩანს, შეუზღუდავი ძალაუფლება შემოქმედებითობის აუტანელ ვნებას აღვიძებს და თურქმენეთის მმართველმა კვლავ დაიწყო საყვარელი ხალხის გაოცება. და დაიწყო…
მომღერალი, მწერალი, მხედარი, მრბოლელი…
1 — თავიდან ბერდიმუჰამედოვი დაინტერესდა ლიტერატურით და დაიწყო წიგნების წერა ყველაზე მოულოდნელ თემებზე — მაგალითად, სამკურნალო მცენარეებზე, ცხენებზე, სპორტზე, ძაღლებზე, ჩაის შესახებ. როდესაც დაწერილი წიგნების რაოდენობამ ორმოცდაათს გადააჭარბა, ამ წიგნების პრიზების სახით გაჩუქება დაიწყო. გაჩნდა ცერემონია, რომლის დროსაც ადამიანი, რომელსაც ეს წიგნი გადაეცომოდა, ვალდებული იყო — ამ წიგნისთვის შუბლი დაედო, რასაც ადრე მხოლოდ ყურანის ხელში აღებისას აკეთებდნენ.
2 — პრეზიდენტმა დაირქვა სახელი არკადაგი („დიდი მხარდაჭერა“)
3 — მან შეასრულა სიმღერა „ჩემი თეთრი ყვავილები შენთვის“ (ბოროტი ენები ამბობენ, რომ ეს სიმღერა თავის უბედურებაზე დაწერა). ამის შემდეგ კიდევ ათი სიმღერა დაწერა.
4 — იგი გინესის რეკორდებში მოხვდა სიმღერისთვის „წინ, წინ, მხოლოდ წინ, თურქმენეთის მშობლიური მიწა!”, რომელიც მაშინვე შეასრულა 4166 ადამიანმა.
5 — რბოლისას ცხენიდან გადმოვარდა, მაგრამ მაინც გაიმარჯვა და 11 მილიონი დოლარი მიიღო.
6 — ანალოგიურად მოიგო საავტომობილო რბოლა. მანქანა განთავსებულია სპორტის ეროვნულ მუზეუმში.
7 — აიკრძალა ქვეყანაში შავი მანქანების შემოტანა, რადგან, მისი თქმით, „ამ ფერს თურქმენებისთვის უბედურება მოაქვს“.
8 — პრეზიდენტის ფოტოები განთავსებულია ათასობით პლაკატსა და ბანერზე, პორტრეტები — დაწესებულებებში, მანქანის კაბინებში, თითქმის ყველა ეროვნული სატელევიზიო გადაცემის ქუდსა და გაზეთების პირველ გვერდებზე და ა.შ.
ამიტომ მუდმივ სიურპრიზებში მყოფ თურქმენ მოქალაქეებს არ გაჰკვირვებიათ მისი „გამონათება“, რომ ქვეყანა ახალგაზრდებს უნდა დაუთმოს.
ბოროტი ენები იმასაც ამბობენ, რომ მეზობელ ყაზახეთში მომხდარმა აჯანყებამ ბერდიმუჰამედოვი საგონებელში ჩააგდო და მან თავის დაზღვევა არჩია. უფრო მეტიც, ნაზარბაევის შეცდომების გათვალისწინებით, მან გადაწყვიტა ძალაუფლება მიეცა არა ერთგული მოკავშირისთვის (რომელიც ადვილად შეიძლება მოღალატე გახდეს), არამედ საკუთარი შვილისთვის.
არჩევნების შედეგები უკვე ცნობილია. აქტივობა — 97% — რაც საკმაოდ თურქმენულია. გამარჯვებული კი, რა თქმა უნდა, ყოფილი პრეზიდენტის შვილია. მან ხმების 72,97% მიიღო, რაც, სხვათაშორის, არ არის შუა აზიისთვის დამახასიათებელი. ადგილობრივი სტანდარტებით ეს მოკრძალებული შედეგია.
თურქმენეთის ახალმა პრეზიდენტმა — სერდარ (ითარგმნება, როგორც „ლიდერი”) ბერდიმუჰამედოვმა დაამთავრა სასოფლო-სამეურნეო უნივერსიტეტი ინჟინერ-ტექნოლოგიის სპეციალობით. როდესაც მამამისი პრეზიდენტი გახდა და ბერდიმუჰამედოვის ოჯახმა ქვეყანაში კვების სფეროსა და მრეწველობის სრული მონოპოლიზება შეძლო, ის ნომინალურად გახდა ლუდის, უალკოჰოლო და ღვინის მრეწველობის დეპარტამენტის მთავარი სპეციალისტი.
ამავდროულად, მან მოასწრო ცხოვრება მოსკოვში, სადაც დაამთავრა რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს დიპლომატიური აკადემია, ხოლო ჟენევაში გაეროს ოფისში მოღვაწეობდა. ბოლო დროს ის ვიცე-პრემიერად მუშაობდა.
ახლა კი მთელი თურქმენეთი მოუთმენელად ელოდება – რას უმზადებს მათი
ბატონი ქვეყანას?
ახალ სიმღერებს? წიგნებს? ძეგლებს? იქნებ ცეკვას?
მაგრამ ამბობენ, რომ ახალი „სულთანი” მამის საპირისპიროა. სერდარი არასოციალურია. და ყველაზე მეტად უყვარს… დუმილი.
აი, სულ ეს აკლდა თურქმენეთს.
არჩევნების დღეს სერდარი თავის ოჯახთან ერთად უბანზე თეთრი მე-7 მოდელის ჟიგულით მივიდა. მისმა ახალმა სტილმა ხაზი უნდა გაუსვას მის დამოკიდებულებას სიმდიდრის მიმართ, რაც მას ხალხის მხრიდან მეტ ლეგიტიმაციას მიანიჭებს მისი წინამორბედი მონუმენტალური პრეზიდენტებისგან განსახვავებით.