პოლ ადამსი — BBC-ის დიპლომატიური კორესპონდენტი
ვიდრე უკრაინული არმია ბრძოლის ველზე იბრძვის, უკრაინის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი საკუთარ საინფორმაციო ომს უძღვება დასავლეთის დედაქალაქებში.
ორი კვირის განმავლობაში მან 10 ქვეყნის პარლამენტში შეძლო სიტყვით გამოსვლა. ხაკისფერი მაისურითა და სახეზე დროის ნაჭდევებით, ის სიტყვას ყოველთვის ჰაერში შემართული, მუშტად შეკრული ხელით ამთავრებს და აპლოდისმენტებში ქრება. მას ეჩქარება. მას ხომ მართლაც ყველაზე გადაუდებელი საქმეები იხმობს.
„მან იცის როგორ განასახიეროს ერის სული არა მხოლოდ საუბრით, არამედ გარეგნობით, ფონისა თუ გამოსვლისთვის საჭირო გარემოს შერჩევით“, — ამბობს თავდაცვითი კვლევების გაერთიანებული სამეფო ინსტიტუტის თანამშრომელი ჯონათან ეიალი.
ერთი და იგივე, მაგრამ ყოველ ჯერზე განსხვავებულად
ყველა მისი გამოსვლა, 3 მარტს ბრიტანეთის პარლამენტიდან დაწყებული დღემდე, მხოლოდ ერთ მიზანს — საერთაშორისო მხარდაჭერის მოპოვებას ემსახურება. ამისათვის პრეზიდენტი ზელენსკი ოსტატურად მიმართავს სიტყვის ხელოვნებას. ის აუდიტორიას ყველაზე ეპიკურ მოვლენებს შეახსენებს მათივე ქვეყნების ისტორიიდან, იქნება ეს ბერლინის კედლის დანგრევით გამოწვეული ეიფორია თუ გაუნელებელი მწუხარება 11 სექტემბრის ტერაქტის გამო აშშ-ში. მან ოთხშაბათს, პარიზში, ფრანგებს მათივე ეროვნული დევიზი შეახსენა — თავისუფლება, თანასწორობა, ძმობა. იაპონიაში კი ბირთვული კატასტროფის მტკივნეულ თემას შეეხო.
ამ გზავნილებისა და მინიშნებების დანიშნულება სწორედ რომ ინსტიქტების დონეზე ზემოქმედებაა. ზელენსკი დროს ფუჭად არ ხარჯავს. მთავარია თითოეულ მსმენელამდე მიიტანოს სათქმელი. ლონდონში გამოსვლის პირველივე წუთებში მან უკრაინის ომი ბრიტანეთისთვის ომს შეადარა, როცა მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისში ქვეყნის ცაში გამართულ ბრძოლაში გამარჯვებამ დიდწილად განსაზღვრა ბრიტანეთის ბედი ომის შემდგომი მსვლელობისას. მან მინიშნება გააკეთა უინსტონ ჩერჩილის 1940 წლის 4 ივლისს წარმოთქმულ ცნობილ სიტყვაზეც. ზელენსკიმ, ისე, რომ ბრიტანელი ლიდერის სახელი არ დაუსახელებია, პრაქტიკულად, მისი სიტყვებით გადმოსცა საკუთარი სათქმელი (მოარგო რა ციტატა უკრაინულ გეოგრაფიას): „ჩვენ ვიბრძოლებთ ტყეებში, მინდვრებში, სანაპიროებზე, ქალაქებში და სოფლებში, ქუჩებში, ჩვენ ვიბრძოლებთ მთებში“.
დროთა განმავლობაში, ამა თუ იმ ქვეყნის პარლამენტების წინაშე გამოსვლისას, ზელენსკის სიტყვა უფრო და უფრო მკაცრი ხდება. ის უკვე დასავლეთის მიმართ საყვედურებსაც აღარ ერიდება.
სირცხვილია!
„სიტყვით ყოველი გამოსვლისას ის გეკითხებათ: რა ადამიანები ხართ, რა ხალხი ხართ? თუ თქვენ ვერ შეესაბამებით იმ კონკრეტულ მომენტს, სირცხვილი თქვენი“ — ამბობს ოტავის საერთაშორისო და საზოგადოებრივი ურთიერთობების უნივერსიტეტის პოლიტიკური რიტორიკის მიმართულების სპეციალისტი ნომი კლერ ლაზარი.
აშშ-ის კონგრესის წინაშე გამოსვლისას პერლ ჰარბორის, მარტინ ლუთერ კინგისა და მაუნტ რაშმორის ნაციონალური მემორიალის ხსენების შემდეგ პრეზიდენტმა ზელენსკიმ საკმაოდ არადიმპლომატიურად უსაყვედურა აუდიტორიას: „ჩვენ პასუხს ვითხოვთ, პასუხს ტერორზე. ჩვენ რა, ასე ბევრს ვითხოვთ?“
იტალიის პარლამენტში გამოსვლისას ზელენსკიმ იტალიელები იმით შეარცხვინა, რომ პუტინის გარემოცვა შესანიშნავად ატარებს დროს მათ ქვეყანაში.
„მკვლელებისთვის კურორტებს ნუ მოაწყობთ“, — მიმართა მან იტალიელ პარლამენტარებს. პროფესორ ლაზარის თქმით, ზელენსკის, როგორც სრულიად გაუმართლებელი თავდასხმის მსხვერპლი ქვეყნის პრეზიდენტს, ამ ყველაფრის თქმის უფლება აქვს. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ზელენსკი მოღალატურად განწირული ქვეყნის ლიდერის უნიკალურ როლში აღმოჩნდა, გასაგებია, თუ რატომ ცდილობს უკრაინის პრეზიდენტი მსმენელებისგან თვითკმაყოფილების ნარჩენებიც კი გამოდევნოს.
„მასში და მის გუნდში ერთგვარი სასოწარკვეთა შეინიშნება — ამბობს საერთაშორისო ურთიერთობების სამეფო ინსტიტუტის ანალიტიკოსი ორისია ლეცევიჩი — მათი აზრით, ადამიანებს ბოლომდე ვერ გაუცნობიერებიათ — რა ხდება უკრაინაში“.
ცხოველი აპლოდისმენტები
ზელენსკის ყოველ გამოსვლას სათანადო აუდიტორია დახვდა — ერთი მხრივ, მისი უჩვეულოდ სწორხაზოვანი რიტორიკით აღფრთოვანებული და, ამავე დროს, მისი სამართლიანი რისხვით არასასიამოვნოდ ლუსტრირებული პოლიტიკოსები. მისი ყოველი სიტყვა უკრაინელ ხალხსაც მიემართება. დააკვირდით, ის უკრაინულად საუბრობს და უარს ამბობს ამგვარი გამოსვლებისთვის საჭირო ძვირფას სამოსზე. ზელენსკიმ, როგორც პოლიტიკოსმა, რომლის რეიტინგიც ომამდე რამდენიმე თვით ადრე საგრძნობლად ეცემოდა, უჩვეულო ტრანსფორმაცია განიცადა.
„კომიკოსის წარმატება დიდწილად იმაზეა დამოკიდებული, თუ რამდენად ახლო კონტაქტს ამყარებს ის აუდიტორიასთან, რამდენად აგრძნობინებს დისკომფორტს, ან გაახარებს, ან გააცინებს, — განმარტავს პროფესორი ლაზარი. და, აი, ეს მიმართვა მარტივი გზავნილით — „გააკეთეთ მეტი ჩვენს დასახმარებლად“ — განკუთვნილია კიდევ ერთი აუდიტორიისათვის და ეს არის დასავლური საზოგადოებრივი აზრი.
„ის მთავრობებზე ზეწოლას ცდილობს, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ის ძალიან ძვირფასს ითხოვს“, — ამბობს პროფესორი ლაზარი.
დღის წესრიგი
რასაკვირველია, ვოლოდიმირ ზელენსკი მსოფლიო ვირტუალურ ტურნეში სიმპათიების მოსაპოვებლად არ ჩართულა. დღეს უკრაინა არსებობისთვის იბრძვის და ბრძოლის გაგრძელებას მხოლოდ მოკავშირეთა უწყვეტი სამხედრო დახმარებით შეძლებს. დიდი ხანია ზელენსკი ნატოსგან უკრაინის ცის ჩაკეტვას ითხოვს. მან იცის, რომ ეს არ მოხდება, მაგრამ ფარ-ხმალს არ ყრის.
„ვფიქრობ, ისინი აკრძალულ ზონაზე მხოლოდ იმიტომ საუბრობენ, რომ უარის შემთხვევაში სანაცვლოდ რამე მიანც მიიღონ — მიიჩნევს ლუცევიჩი — სავარაუდოდ, სწორედ ამაში მდგომარეობს მათი სტრატეგია.“
სამშაბათს უკრაინის პრეზიდენტის ოფისის ხელმძღვანელმა ანდრეი ერმაკმა ფრენების აკრძალვის ალტერნატიული წინადადება წამოაყენა.
„გთხოვთ, გაააქტიურეთ აკრძალული ზონა, თუ არა და — გადმოგვეცით ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის საიმედო სისტემები“, — თხოვნით მიმართა ერმაკმა დასავლეთს.
უკრაინის ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის საშუალებებით მომარაგების საკითხს უკვე განიხილავენ. ზოგიერთი ცნობით, აშშ უკრაინაში მოძველებული, მაგრამ საკმაოდ ეფექტური საბჭოთა სისტემების გაგზავნას აპირებს.
თავის მხრივ, ჯონათან ეიალი თვლის, რომ ზელენსკის უკომპრომისო მიდგომა შედეგიანია.
„ომზე ინტენსიურად საუბრისას დასავლეთის ლიდერები სწორედ იმ საკითხებს განიხილავენ, რაც ზელენსკის სურდა — კიდევ როგორი აღჭურვილობა და შეიარაღება გადაეცეს უკრაინას“, — განმარტავს ექსპერტი.
